Doroczne obchody upamiętniające walki żołnierzy polskiego podziemia na terenie powiatu wyszkowskiego, których kulminacyjnym momentem jest widowisko historyczne „Zrzut Cichociemnych – Zapora 2022” odbyło się mimo przeszkód (zmiany terminu) w dniu 17 września 2022 r. na łąkach za miejscowością Łosinno koło Wyszkowa.
Po raz kolejny na uroczystość patriotyczną pn. „Zrzut Cichociemnych – Zapora 2022”, która odbyła się 17 września na łąkach za miejscowością Łosinne koło Wyszkowa gości i mieszkańców zaprosili: Powiat Wyszkowski, Instytut Historyczny Nurtu Niepodległościowego im. Andrzeja Ostoja Owsianego, Okręg Warszawa Wschód ŚZŻ Armii Krajowej, Grupa Spadochronowa „Cichociemni”, Teatr „Makata”, SRH 79 Pułk Piechoty i mieszkańcy Łosinna. Upamiętnienie rozpoczęto odśpiewanie hymnu Polski, modlitwą za Cichociemnych oraz złożeniem kwiatów przy tablicy – pomniku. Dla najmłodszych zostały przygotowane konkursy z nagrodami, a starszych pokazy sztuki walki przygotowane pod przewodnictwem trenera Andrzeja Grajczyka przez młodzież z CEZiU „Kopernik” w Wyszkowie oraz pokazy sprzętu i uzbrojenia WOT.
Inscenizacja składała się z dwóch etapów tj. rekonstrukcji walki pododdziału NZW Jana Kmiołka z obławą KBW – UB w leśniczowe Jurgi, w powiecie ostrołęckim w dniu 16.09.1951 r. i zrzutu spadochroniarzy – Cichociemnych z AK (mjr Heronim Dekutowski ps. „Zapora”, kpt. dypl. Bronisław Rachwał ps. „Glin”, ppor. Kazimierz Smolak ps. „Nurek”). Obława w leśniczówce Jurgi zakończyła się śmiercią żołnierzy z oddziału Jana Kmiołka: Franciszka Ampulskiego, ps. Skra, Juliana Nasiadko, ps. Ostry i Franciszka Kmiołka, ps. Mundek. „Zrzut Cichociemnych – Zapora 2022” jest przedstawieniem zdarzeń z 1943 r., kiedy to cichociemni – zostali zrzuceni z samolotu w ramach operacji „Neon 1”. Byli to Hieronim Dekutowski „Zapora”, Bronisław Rachwał „Glin”, Kazimierz Smolak „Nurek”. Jednym z organizatorów rekonstrukcji był Mirosław Widlicki – syn Jana Widlickiego, który w 1943 r. dowodził placówką AK odpowiedzialną za przyjęcie zrzutu cichociemnych. Widowisko wzbogacono o wiele informacji dot. szkolenia, jakie przechodzili spadochroniarze, ich wyposażenia, celów misji oraz działania cichociemnych na terenie okupowanej Polski.
Walki z niemieckim i sowieckim okupantem oraz akcje Cichociemnych oraz zrzut z września 1943 roku, w którym uczestniczył mjr Heronim Dekutowski ps. „Zapora”, przypominali w swoich wypowiedziach organizatorzy i goście. Zebranych przywitali: Mirosław Widlicki prezes Zarządu Okręgu Warszawa Wschód Światowego Związku Żołnierzy AK oraz Teresa Czajkowska członek ŚZŻ AK Obwód „Rajski Ptak” Koło w Wyszkowie, córka żołnierza AK Mariana Czajkowskiego, członek Zarządu Powiatu Wyszkowskiego. Marian Czajkowski ps. „Dym” należał do powojennego podziemia antykomunistycznego – Narodowego Zjednoczenia Wojskowego, był członkiem oddziału Jana Kmiołka ps. „Wir” i więźniem katowni UB. Wśród gości wydarzenia byli m.in.: Łukasz Kudlicki – Dyrektor Gabinetu Politycznego Wicepremiera i Ministra Obrony Narodowej Mariusza Błaszczaka, ks. proboszcz Tadeusz Suchta i ks. prałat kapelan AK Tadeusz Osiński, radni Powiatu Wyszkowskiego i Rady Miejskiej w Wyszkowie, Andrzej Chyłek – Prezes Instytutu Historycznego Nurtu Niepodległościowego im. Andrzeja Ostoja Owsianego, Michał Janiszewski członek Rady Krajowej ds. Działaczy Opozycji Antykomunistycznej, członkowie ŚZŻ AK Obwód Rajski Ptak Koło w Wyszkowie, ŚZŻ AK Obwód Rajski Ptak Koło w Łochowie z Prezesem Grzegorzem Nażymskim, Zofia Klepacka – medalistka olimpijska, Władysław Kolatorski – Prezes Międzyszkolnego Klubu Historycznego im. Armii Krajowej Ziemi Radzymińskiej wraz z liczną delegacją, kilkunastoosobowa grupa działaczy opozycji antykomunistycznej ze Stanisławem Sakwą z zagłębia miedziowego „Rudna Polkowice” na czele, Fundację Walczących o Niepodległość reprezentowała Agnieszka Hałaburdzin – Rutkowska – Sekretarz Fundacji i Jerzy Włoszczyna – Członek zarządu Fundacji. W obchodach udział wzięła rodzina Jana Kmiołka „Wira”, tj. bratanek Jan Kmiotek ze swoją rodziną, siostrzenica Romana Składanowskiego, który był żołnierzem Jana „Wira” Kmiołka oraz dzieci Mariana Czajkowskiego. 1. Kilkunastoosobowa grupa działaczy opozycji antykomunistycznej na czele Stanisława Sakwy z zgłębia miedziowego Rudna Polkowice. Namiot ze sprzętem i materiałami promocyjnymi wystawiło Liceum Ogólnokształcące im. Bitwy Warszawskiej 1920 roku w Urlach posiadające certyfikowane przez MON Wojskowe Klasy Mundurowe i prowadzące Oddziały Przygotowania Wojskowego. Nauczyciele Szkoły Podstawowej Nr 5 w Wyszkowie im. Armii Krajowej podczas całego wydarzenia prowadzili dla dzieci konkursy z nagrodami. Atrakcje dla dzieci przygotowała również Szkoła Podstawowa w Łosinnie. Inscenizacja była okazją do wręczenia medalu za zasługi dla ŚZŻAK Zofii Klepackiej.
Widowisko, a raczej wspomnienie i upamiętnienie cichociemnych, wzbudziło dużo emocji wśród widzów. Zasłużenie, więc oklaskiwano członków grup rekonstrukcyjnych, którzy na zakończenie i z bliska zaprezentowali się publiczności. Nikt też nie ominął poczęstunku – żołnierskiej grochówki.
/KW/
