W strugach ulewnego deszczu, oddaliśmy hołd Kapitanowi Pogonowskiemu i Jego Żołnierzom… (17.08.2012)
Najważniejszym punktem obchodów 92. rocznicy Bitwy Warszawskiej w gminie Nieporęt, była patriotyczna wieczornica, którą we wtorek, 14 sierpnia zorganizowano pod pomnikiem 28. Pułku Strzelców Kaniowskich w Wólce Radzymińskiej.
Skromny obelisk na pograniczu gmin Nieporęt i Radzymin, tuż przy ruchliwej trasie Nieporęt-Struga upamiętnia jeden z najważniejszych epizodów Bitwy Warszawskiej 1920 roku. W tym bowiem miejscu, bohaterscy żołnierze 1-go Batalionu 28. Pułku Strzelców Kaniowskich dowodzeni przez por. Stefana Pogonowskiego, przypuścili, okupiony wysokimi stratami atak na przeważające siły bolszewickie, które pod osłoną nocy z 14/15 sierpnia 1920 zamierzały wkroczyć do Warszawy. Bitwa o świcie święta Wniebowzięcia NMP zakończyła się dla nas zwycięstwem i przeszła do narodowej legendy. (Nawet sowieccy jeńcy wzięci do niewoli powtarzali z przerażeniem, że nad atakującym batalionem por. Pogonowskiego ukazała się Matka Boska). Bohaterskiemu porucznikowi, który pod Wólką Radzymińską poległ w obronie Warszawy nadano pośmiertnie krzyż Virtuti Militari i awansowano do stopnia kapitana. W 1924 roku, w obecności prezydenta Stanisława Wojciechowskiego, w miejscu bitwy, odsłonięto pomnik z wyrytymi nazwiskami poległych. W zamyśle twórców, piękny żołnierski monument z białego piaskowca, zwieńczony orłem, miał przypominać potomnym na wieki o wielkim zwycięstwie, które tu, na skraju lasu, gdzieś między Radzyminem i Nieporętem, na ostatniej linii obrony Warszawy, w 1920 roku ocaliło Polskę i Europę przed komunizmem. Nikt z ówczesnych nie mógł nawet przypuszczać, że dwadzieścia kilka lat później Polska i tak, na niemal pół wieku znajdzie się pod rządami komunistów, a rok 1920 i wszelkie związane z nim pamiątki będą wymazywane ze zbiorowej świadomości. Okaleczony sowieckimi kulami pod koniec II wojny światowej i pozbawiony orła pomnik w Wólce Radzymińskiej, zdołał jednak cudem przetrwać. (Między innymi dlatego, że w latach PRL-u zasłonięty leśnymi krzewami, stał się niemal niewidoczny).
A wraz z nim przetrwała zasłonięta milczeniem okolicznych mieszkańców pamięć o Cudzie nad Wisłą. Od ponad dwudziestu lat, każdego roku wieczorem, 14 sierpnia pod zwieńczonym wymownie krzyżem zamiast orła i rozstrzelanym sowieckimi kulami pomnikiem, znów spotykają się obywatele wolnej i demokratycznej Polski. W ubiegły wtorek, w dziewięćdziesiątą drugą rocznicę zwycięstwa nad bolszewikami, pomimo ulewnego deszczu nie zabrakło chętnych do udziału w uroczystości w tym szczególnym miejscu. O godzinie 17-ej odprawiona została polowa Msza Święta, koncelebrowana przez Piotra Jędrzejewskiego i Piotra Śliwkę z udziałem zespołu wokalnego ze Stanisławowa Drugiego, po której odbył się Apel Poległych. Przed licznie zgromadzonymi mieszkańcami okolicznych miejscowości położonych w powiecie legionowskim i wołomińskim, w obecności harcerzy i pocztów sztandarowych salwę honorową oddała Kompania Honorowa Centrum Szkolenia Łączności i Informatyki Wojska Polskiego z Zegrza. Przemówienie okolicznościowe wygłosił gospodarz i główny organizator uroczystości, wójt Nieporętu, Sławomir Maciej Mazur, który w swoim wystąpieniu nawiązał nie tylko do wydarzeń 1920 roku, ale również do Powstania Warszawskiego:
– Wydarzenia te należą do najważniejszych w dwudziestowiecznej historii Polski. Oba zrodziły się z polskiej tradycji niepodległościowej. Potwierdzają warunkową miłość narodu do Ojczyzny i ogromną determinację w zachowaniu jej niepodległego bytu państwowego. Do dnia dzisiejszego pozostają też źródłem siły moralnej i dumy narodowej Polaków. Chyląc czoła przed bohaterskimi uczestnikami Bitwy Warszawskiej 1920 roku, chciałbym zwrócić się do obecnych tutaj kombatantów i żołnierzy. Wy także jesteście bohaterami dzisiejszej uroczystości. Trudną służbą w kraju i poza jego granicami nawiązujecie do najwspanialszych tradycji oręża polskiego. Swoją codzienną postawą budzicie dumę i szacunek do Wojska Polskiego, naszych znaków i barw narodowych. To dzięki Wam żyjemy w wolnej i bezpiecznej Ojczyźnie. Dziękuję za obecność wojska w życiu gminy Nieporęt. Myślę, że świętowaniu tego wielkiego zwycięstwa sprzed lat powinna towarzyszyć nam satysfakcja, że nie zaprzepaściliśmy wysiłków i ofiary krwi składanych przez kolejne pokolenia na naszej ziemi. Od ponad dwudziestu lat cieszymy się prawdziwą wolnością, swobodami obywatelskimi i demokratycznym państwem.
Możemy czuć się odpowiedzialni za nasze lokalne wspólnoty i małe ojczyzny takie jak gmina Nieporęt. Wiele wskazuje na to, że daną nam w wolnej Polsce szansę dobrze wykorzystaliśmy na rozwój gminy, poprawę jakości życia mieszkańców, podniesienie poziomu edukacji i kultury. Potwierdza to tegoroczny ranking gmin i miast, które najbardziej dbają o rozwój i podniesienie jakości życia przy zachowaniu reguły odpowiedzialności i bezpieczeństwa finansowego, opublikowany przez dziennik ,,Rzeczpospolita”. W ostatecznej klasyfikacji gmina Nieporęt uplasowała się na 37. miejscu w Polsce i na 4. w województwie mazowieckim. Osiągnięcie takiego wyniku nie byłoby możliwe bez zgodnej współpracy mieszkańców, kolejnych rad gminy i wójtów dążących do wspólnego celu: jak najlepszego rozwoju gminy. To nasze podziękowanie dla kapitana Stefana Pogonowskiego i jemu podobnych, którym zawdzięczamy życie w wolnej i demokratycznej Ojczyźnie – mówił z dumą gospodarz Nieporętu. Zwieńczenie uroczystego apelu stanowiła ceremonia złożenia wieńców pod pomnikiem.
Hołd obrońcom Ojczyzny oddali weterani, harcerze, honorowi obywatele Nieporętu, przedstawiciele służb mundurowych, licznie zgromadzone poczty sztandarowe organizacji społecznych, szkół i instytucji z Nieporętu, Radzymina i Legionowa, mieszkańcy oraz obecni na uroczystościach: wicestarosta legionowski Robert Wróbel, wicestarosta wołomiński Marek Szafrański, burmistrz Ząbek Robert Perkowski oraz wiceburmistrz Radzymina Andrzej Siarna.
Po zakończeniu oficjalnej części obchodów, wójt Nieporętu zaprosił uczestników spotkania na tradycyjnie pyszną grochówkę z kuchni polowej.
Rafał S. Lewandowski
