W niedzielę, 19 sierpnia na leśnej polanie w Jerzyskach (gm. Łochów) odbyły się uroczystości związane z 74. rocznicą bitwy, jaką w pobliżu tej miejscowości stoczyły oddziały Armii Krajowej i Narodowych Sił Zbrojnych z wojskami niemieckimi oraz odsłonięcie nowego pomnika upamiętniający tych, którzy tam walczyli i ginęli.
W dniach 13 – 15 sierpnia 1944 roku, w lasach Puszczy Kamienieckiej, w czworokącie: /Jerzyska – Burakowskie – Gwizdały – Łazy/ miała miejsce nierówna walka I Kompanii 32 Pułku Piechoty Armii Krajowej, którą dowodził ppor. Kajetan Fijałkowski ps. „Rafał” i Narodowych Sił Zbrojnych z Wołomina z przeważającymi siłami 7 Dywizji Piechoty Wehrmachtu. Przez całe lata w PRL-u pamięć o boju pod Jerzyskami była skrywana. Komunistyczne władze nie zezwalały na pielęgnowanie czynu zbrojnego Armii Krajowej, a zwłaszcza Narodowych Sił Zbrojnych. 19 sierpnia 2018 r. w Jerzyskach oficjalnie i po latach walki o prawdę historyczną został odsłonięty odnowiony i poświęcony pomnik, na którym wyryto:
„W hołdzie żołnierzom 1 kompanii 32 Pułku Piechoty Obwodu Radzymin Armii Krajowej „Rajski Ptak” oraz Pododdziału Narodowych Sił Zbrojnych z Wołomina poległym w walkach z Niemieckim Okupantem w sierpniu 1944 roku Towarzysze Broni”.
W upalną niedzielę, 19 sierpnia 2018 r. po 74 latach pamięć o tych, co w tych lasach walczyli i ginęli zgromadziła setki gości i mieszkańców gminy Łochów. Organizatorami obchodów były: Gmina Łochów, Światowy Związek Żołnierzy Armii Krajowej, Nadleśnictwo Łochów oraz Wojskowa Komenda Uzupełnień w Mińsku Mazowieckim.
Przybyły poczty sztandarowe na czele z pocztem 23 Bazy Lotnictwa Taktycznego w Mińsku Mazowieckim. Kilkadziesiąt pocztów sztandarowych: związków kombatanckich, służb mundurowych, szkół, Ochotniczych Straży Pożarnych, szkół, stowarzyszeń i instytucji nadawało niezwykle uroczysty charakter obchodom.
Obchody rozpoczęły się od odśpiewania hymnu narodowego. Następnie burmistrz Łochowa Robert Gołaszewski przywitał licznych gości tej wyjątkowej uroczystości m.in.: J.E. Biskupa drohiczyńskiego Tadeusza Pikusa wraz z księżmi z dekanatu łochowskiego, weteranów i kombatantów walk o wolną Polskę z kpt. Mieczysławem Chojnackim ps. „Młodzik”, Kpt. Franciszka Chrostowskiego prezesa Światowego Związku Żołnierzy AK Okręg OSTROŁĘKA, mjr Antoniego Zienkiewicza Wiceprezesa ŚZŻAK Okręg OSTROŁĘKA, kpt. Jerzego Nowickiego ps. „Plastuś” z VI Brygady Wileńskiej, prezesa Światowego Związku Żołnierzy AK W-Wa Wschód Mirosława Widlickiego wraz z kapelanem ŚZŻAK ks. prałatem Tadeuszem Osińskim, Wojewodę Mazowieckiego Zdzisława Sipierę wraz z zastępcą kierownika Oddziału Urzędu Wojewódzkiego w Siedlcach Izabelą Wroną, żołnierzy Wojska Polskiego- Kompanię Honorową 23 Bazy Lotnictwa Taktycznego w Mińsku Mazowieckim oraz Komendanta Wojskowej Komendy Uzupełnień pł. Marcina Sabadyna oraz Orkiestrę Wojskową z Siedlec z kapelmistrzem chor. Hryncewiczem, zastępcę dyrektora Generalnego Lasów Państwowych Bogusława Piątka wraz z pracownikami Lasów Państwowych, nadleśniczym Nadleśnictwa Łochów Jerzym Derlickim, wicekurator Mazowieckiego Kuratorium Oświaty Dorotę Skrzypek, dyrektora Biura Upamiętniania Walk i Męczeństwa w IPN Adama Siwka, członka Zarządu Województwa Mazowieckiego Elżbietę Lanc, starostę powiatu węgrowskiego Krzysztofa Fedorczyka wraz z radnymi powiatu węgrowskiego, burmistrzów i wójtów zaprzyjaźnionych gmin, przewodniczącą Rady Miejskiej w Łochowie Urszulę Annę Kalinowską wraz z radnymi Rady Miejskiej w Łochowie, przedstawicieli Solidarności regionu Mazowsze: Wołomina, Mińska Mazowieckiego, komendanta Komisariatu Policji w Łochowie asp. Szt. Marcina Sylwestrzaka, komendanta Komendy Państwowej Straży Pożarnej w Węgrowie St. Bryg Jarosława Soszyńskiego, dr Pawła Abramskiego syna por. Tadeusza Abramskiego ps. „Szaruga, Donowski, Szumilas”, pracowników Nadbużańskiego Parku Krajobrazowego z kierownikiem Marcinem Dolatą, Grupy Rekonstrukcji Historycznych z Warszawy, Marek, Wołomina, Ostrołęki i Strzegomia, Międzyszkolny Klub Historyczny im. AK Radzymin z prof. Władysławem Kolatorskim, przedstawicieli oświaty, historyków Jarosława Stryjka i Leszka Żebrowskiego, harcerzy z Hufca Doliny Liwca im. Edmunda Zarzyckiego, druhów OSP Gminy Łochów – z prezesem Zarządu Powiatowego Ryszardem Gajewskim, Kluby Gazety Polskiej z Łochowa, Wyszkowa i Węgrowa, Klub Motocyklowy Mad Moose z Łochowa, przedstawicieli Mediów: TVP Warszawa, Tygodnik Siedlecki, Kurier W, GWiO, Katolickie Radio Podlasie, Gazeta Łochowska, mieszkańców Warszawy, Wołomina, Radzymina, Wyszkowa, mieszkańców i gości Gminy Łochów, a w szczególności mieszkańców Jerzysk.
Po powitaniu kombatantów i zaproszonych gości został uroczyście odsłonięty pomnik wyremontowany przez Instytut Pamięci Narodowej w Warszawie. Aktu odsłonięcia dokonali: wojewoda mazowiecki Zdzisław Sipiera, dyrektora biura Upamiętniania Walk i Męczeństwa w IPN Adam Siwek, Prezes Światowego Związku Żołnierzy Armii Krajowej Okręg Warszawa Wschód Mirosław Widlicki, burmistrza Łochowa Robert Gołaszewski, Jarosław Stryjek – historyk regionalista, dr Paweł Abramski syn Tadeusza Abramskiego, uczestnika walk pod Jerzyskami, druhna Karolina Wielądek z Hufca ZHP DOLINY LIWCA.
Odnowiony monument poświęcił biskup drohiczyński Tadeusz Pikus.
Wyjątkowym momentem uroczystości było uhonorowanie przez Prezydenta RP za zasługi w działalności społecznej i samorządowej Brązowym Krzyżem Zasługi – Roberta Mirosława Gołaszewskiego. Odznaczenie wręczył wojewoda Zdzisław Sipera.
Należy podkreślić, że fakt przywrócenia prawdy historycznej o formacjach walczących w Jerzyskach, odkłamanie historii dotyczącej walk Armii Krajowej i Narodowych Sił Zbrojnych zawdzięczamy wieloletnim działaniom i determinacji wtedy radnego, a teraz burmistrza Łochowa Roberta Gołaszewskiego oraz historykom: Jarosławowi Stryjkowi i Leszku Żebrowskiemu.
Na wniosek prezesa Światowego Związku Żołnierzy AK W-Wa Wschód Mirosława Widlickiego minutą ciszy upamiętniono kolegów, którzy odeszli w bieżącym roku: Andrzeja Wojciechowskiego – prezesa koła ŚZŻAK w Łochowie oraz Tadeusza Wangrata – zasłużony Obywatel Węgrowa, autor książek, żołnierz Armii Krajowej (98 lat).
Była to okazja do skierowania przez Pana wojewodę kilku słów do wszystkich zebranych i odczytanie Listu od Premiera Mateusza Morawieckiego. List od Marii Koc Wicemarszałek Senatu Rzeczypospolitej Polskiej odczytał dyrektor jej biura Michał Piotrowski, od Daniela Milewskiego Posła Rzeczypospolitej Polskiej – Maciej Górski radny powiatu węgrowskiego, a list od prezesa IPN – dyrektor Biura Upamiętniania Walk i Męczeństwa w IPN Pan Adam Siwek. Następnie została odprawiona Msza Święta w intencji poległych żołnierzy w bitwie pod Jerzyskami przez Jego Ekscelencję biskupa drohiczyńskiego Tadeusza Pikusa. Homilię wygłosił kapelan środowiska AK ks. prał. Tadeusz Osiński.
Głos zabrali dzieląc się swoimi przemyśleniami: burmistrz Łochowa Robert Gołaszewski, Elżbieta Lanc – członek Zarządu Województwa Mazowieckiego oraz dr Paweł Abramski, autor książki pt. „W imieniu Polskiego Państwa Podziemnego”, który swoją książkę złożył u stóp pomnika.
Zapraszamy na stronę internetową naszej gazety www.kurier-w.pl lub YouTube: kurierWtygodnik, gdzie zamieścimy filmy z wypowiedziami lub fragmenty uroczystości.
Niepodległościowy Apel Poległych odczytał por. Mateusz Niewiadomski z 23. Bazy Lotnictwa Taktycznego w Mińsku Mazowieckim. Po jego zakończeniu Kompania Reprezentacyjna oddała salwę honorową, a delegacje przystąpiły do złożenia kwiatów przy pomniku poległych żołnierzy Armii Krajowej i Narodowych Sił Zbrojnych. Podczas całości obchodów o oprawę muzyczną dbała orkiestra wojskowa. Po zakończeniu części oficjalnej nastąpiło wyprowadzenie kompanii honorowej 23. Bazy Lotnictwa Taktycznego w Mińsku Mazowieckim oraz pocztów sztandarowych.
Wszystkich uczestników zaproszono na Polanę Pod Dębami w Jerzyskach, gdzie podczas spotkania koleżeńskiego zaproszono do wspólnej zabawy z tradycyjnym poczęstunkiem przygotowanym przez Urząd Miejski w Łochowie. Grochówkę w tym roku ugotowały panie kucharki ze Szkoły Podstawowej Nr 1 w Łochowie.
Odbył się koncert patriotyczny z okazji Jubileuszu Stulecia Odzyskania Niepodległości w wykonaniu zespołu SONANTO. Jest to zespół wokalno-aktorski, który powstał w Warszawie w 2012 r. – obecnie tworzy go kilkanaścioro wokalistów, śpiewających aktorów oraz instrumentalistów. W repertuarze zespołu znajduje się obecnie piętnaście programów koncertowych – są to zarówno propozycje o charakterze rozrywkowym, jak i o charakterze rocznicowo-historycznym.
Dzieciom i młodzieży zaproponowano gry i zabawy, przygotowane przez firmę „Lecimy w kulki”, Grupę Historyczną Niepodległość, Grupę Rekonstrukcji Historycznej 16. Okręgu Narodowego Zjednoczenia Wojskowego i Grupę Historyczną „Pancerni Strzegom”.
/Janina Czerwińska/
