W niedzielę, 23 sierpnia przy pomniku w Jerzyskach odbyły się uroczystości związane rocznicą bitwy rozegranej w dniach 13 – 15 sierpnia 1944 r. Była to nierówna walka I Kompanii 32 Pułku Piechoty Armii Krajowej i w jej składzie oddziału Narodowych Sił Zbrojnych z Wołomina z przeważającymi siłami 7 Dywizji Piechoty Wehrmachtu.
Wydarzenie zorganizowane w ramach obchodów 76. rocznicy Bitwy pod Jerzyskami rozpoczęło się wprowadzeniem Orkiestry Reprezentacyjnej Wojska Polskiego im. gen Józefa Wybickiego pod batutą ppłk Artura Czereszewskiego, Oddziału towarzyszącego 5 Mazowieckiej Brygady Obrony Terytorialnej pod dowództwem ppor. Radosława Kalickiego i przybyłych pocztów sztandarowych. Burmistrz Łochowa Robert Gołaszewski, jako gospodarz powitał zgormadzonych gości, a w szczególności weteranów II wojny światowej: kapitana Jerzego Nowickiego ps. „Plastuś” z VI Brygady Wileńskiej i majora Franciszka Chrostowskiego ps. „Mały”.
W uroczystościach wziął udział Sławomir Sędziak, syn Stanisława Sędziaka, Cichociemnego pochodzącego z Gwizdał.
Sławomir Ryszawa przewodniczący Rady Miejskiej w Łochowie odczytał list od Jarosława Kaczyńskiego, skierowany do zgromadzonych na uroczystościach.
Następnie została odprawiona Msza Święta w intencji poległych żołnierzy w bitwie pod Jerzyskami przez ks. płk Mariusza Tołwińskiego proboszcza Katedry Polowej Wojska Polskiego pw. NMP Królowej Polski. Po zakończeniu Mszy Św. przybyłe na uroczystości delegacje przystąpiły do złożenia kwiatów przy pomniku poległych żołnierzy Armii Krajowej i Narodowych Sił Zbrojnych.
Po zakończeniu części oficjalnej wszystkich uczestników zaproszono na „Polanę Pod Dębami” w Jerzyskach, gdzie odbyła się rekonstrukcja zrzutu Cichociemnych, w tym ppłk Stanisława Sędziaka ps. „Warty” oraz rekonstrukcja potyczki pomiędzy wojskami niemieckimi i partyzantami AK. W rekonstrukcji udział wzięli: Grupa Spadochronowa AT Paweł Moszner, GRH XVI Okręg NZW Mazowsze Orzeł Tęcza, GH Niepodległość, 11 GO NSZ, Muzeum Techniki Wojskowej i Użytkowej w Bielanach Wąsach, Muzeum Sprzętu Militarnego Strzegom, GRH 34 PULK STRZELECKI GWARDII, Projekt Herr 1943-1945, GRH AKO-WiN, GRH Die Walküre. /Alina Grądzka/
Rekonstrukcja zrzutu Cichociemnych ppor/ppłk Stanisława Sędziaka ,,Warty” – SKOKI TRENINGOWE
Patronat Honorowy: Senator RP Maria Koc.
Organizatorzy imprezy: Miejski i Gminny Ośrodek Kultury w Łochowie; Instytut Historyczny Nurtu Niepodległościowego im. Andrzeja Ostoja Owsianego; Światowy Związek Żołnierzy AK; Urząd Miejski w Łochowie; Nadleśnictwo Łochów; Stowarzyszenie Artystyczne MAKATA.
Projekt został sfinansowany ze środków: Ministerstwa Obrony Narodowej; Urzędu ds. Kombatantów i Osób Represjonowanych; Starostwa Powiatowego w Węgrowie; Miejskiego i Gminnego Ośrodka Kultury w Łochowie.
Gość specjalny: Sławomir Stanisław Sędziak – Wiceprezes Stowarzyszenia Rodzin Cichociemnych, syn Stanisława Sędziaka.
W rekonstrukcji wzięli udział: Grupa Spadochronowa ,,Pathfinder Poland” oraz Członkowie Klubu Spadochronowego Sił Specjalnych; GRH XVI Okręg NZW Mazowsze Orzeł Tęcza; GH Niepodległość, 11 GO NSZ; Muzeum Techniki Wojskowej i Użytkowej w Bielanach Wąsach; Muzeum Sprzętu Militarnego Strzegom; Towarzystwo Pamięci 7-go Pułku Ułanów Lubelskich im. gen K. Sosnkowskiego; Projekt Herr 1943-1945; GRH AKO-WiN; GRH Die Walküre; TRH Polska Walcząca.
23-go sierpnia br. miała miejsce rekonstrukcja zrzutu Cichociemnych, która odbywała się w ramach uroczystości związanych z Bitwą pod Jerzyskami. Tegoroczne wydarzenie obrało sobie za cel wyciągnięcie z odmętów niepamięci jednego z największych bohaterów pochodzącego z naszego regionu – ppor/ppłk Stanisława Sędziaka ,,Warty”. Związany od najmłodszych lat z miejscowością Gwizdały, gdzie się wychował. Swoim odważnym usposobieniem miał okazję wykazać się podczas kampanii wrześniowej 1939 r., gdzie był dowódcą 8 kompanii 95 Pułku Piechoty Armii „Lublin”, walcząc między Puławami i Kazimierzem Dolnym. Po specjalnym przeszkoleniu w 1942 roku złożył ślubowanie Cichociemnych, a następnie obrał stanowisko Szefa Sztabu Okręgu Nowogródek AK. Jako dyplomowany wojskowy miał duży wpływ na struktury Okręgu Obywatelskiej Białostockiej Armii Krajowej – gdzie po awansach pełnił funkcję Szefa Sztabu. Niezwykle istotna jest także jego działalność w Zarządzie Obszaru Centralnego WiN, w której pełnił rolę zastępcy prezesa w latach 1945-1947. Postać ppor/ppłk Stanisława Sędziaka jest niezwykle ważna dla naszego regionu, dlatego upamiętnienie go poprzez organizację rekonstrukcji w Jerzyskach stanowi dla wszystkich uczestników wydarzenia ogromny powód do dumy. Uroczystości w Gminie Łochów zaszczycił swoją obecnością jego syn Sławomir, który reprezentował nie tylko swojego ojca,ale również Stowarzyszenie Rodzin Cichochemnych.
Sama rekonstrukcja zaczęła się o godzinie 14:00, kiedy po emocjonujących zapowiedziach narratora nadleciał samolot ze skoczkami. Rzut Cichociemnych był rekonstrukcją operacji lotniczej ,,Rheumatism” z 3 września 1942 roku. Podczas tej akcji doszło do sześciu skoków Cichociemnych, w tym Stanisława Sędziaka, którzy lądowali na skraju Puszczy Bolimowskiej. Zaraz po lądowaniu sześciu skoczków na polance w Jerzyskach, doszło do bardzo burzliwej walki pomiędzy wojskiem Wermachtu, a żołnierzami Armii Krajowej. Żołnierze 3 Rzeszy w reakcji na zrzuty Cichociemnych zaczęli napierać na Polaków i wraz ze swoim wozem opancerzonym zmusili ich do ukrycia się w lesie. Ta pozycja pozwoliła, jednak obrońcom utrzymać się i odeprzeć atak Niemców dzięki swojemu doświadczeniu w walce partyzanckiej.
W całej akcji brało udział 50 osób w tym spadochroniarze, żołnierze niemieccy, żołnierze polscy, kawaleria, prowadzący pojazd opancerzony, dorożkarz i wielu innych. Publiczność obdarowała wszystkich rekonstruktorów gromkimi brawami i podziwiała całe wydarzenie z zachwytem. Wszyscy przestrzegali wyznaczonych przez organizatorów wytycznych sanitarnych.
/Artur Zieliński/
