13 sierpnia pod pomnikiem przy ul. Warszawskiej oddano hołd poległym w obronie Ojczyzny żołnierzom polskim podczas walk z bolszewikami w 1920 r.
Przekazujemy pamięć o tamtych czasach, stajemy z pochyloną głową przed ich mogiła, miejscem pamięci. 13 sierpnia mieszkańcy Tłuszcza i okolicznych miejscowości z terenu gminy upamiętnili 92 rocznicę Bitwy Warszawskiej stawiają się by uczcić pamięć żołnierzy poległych w walce. Obchody rozpoczęły się Mszą Św. polową celebrowaną przez ks. dziekana Władysława Trojanowskiego proboszcza parafii pw. Przemienienia Pańskiego w Tłuszczu. Uroczystości poprowadził Henryk Wysocki dyrektor Centrum Kultury, Sportu i Rekreacji w Tłuszczu. Zebranych powitał burmistrz Tłuszcza Paweł Bednarczyk. W obchodach udział wzięli: wicestarosta powiatu wołomińskiego Konrad Rytel, członek Zarządu Powiatu Andrzej Olszewski, wójt gminy Klembów Kazimierz Rakowski, z-ca burmistrza Wołomina Sylwester Jagodziński, radni rady Powiatu: Janusz Tomasz Czarnogórski, Sławomir Klocek, radni Rady Miejskiej z Tłuszcza. Szczególnie witani byli przedstawiciele Światowego Związku Armii Krajowej m.in. Edmund Muszyński.
Burmistrz Tłuszcza Paweł Bednarczyk przybliżył zebranym cel jaki przyświeca spotykaniu się przy kwaterze wojennej poległych i zmarłych od ran żołnierzy Wojska Polskiego, którzy oddali swoje życie w obronie Ojczyzny w sierpniu 1920 r.
„Wojna polsko – bolszewicka, która przetoczyła się także w Naszym regionie nie spowodowała znacznych strat zarówno pośród ludności cywilnej, jak i materialnych. Jedyną „pamiątką” tamtych czasów jest ten wyjątkowy cmentarz oddany nam pod opiekę. Ta opieka jest naszą powinnością wobec spoczywających tu żołnierzy, tradycji Wojska Polskiego, Ojczyzny. Wszyscy jesteśmy zobowiązani do przekazywania prawdy o tamtych czasach, o historii tego miejsca. Według spisu poległych żołnierzy z lat 1918-1921, sporządzonego w latach trzydziestych XX w., w Tłuszczu zmarli od poniesionych ran następujący żołnierze:
Opałka Jan – szer. 21.pułku piechoty zmarł 4.VIII.1920 Tłuszcz
Pietrzak /brak imienia/- szer. 69.p.p. zmarł 7.VIII.1920 Tłuszcz
Dworniak Jan – szer. 36.p.p. zmarł 7.VIII.1920 Tłuszcz
Obora Jan – szer. 4.p.p.legionów zmarł 9.VIII.1920 Tłuszcz
Stefaniak Józef – strzelec grodzieńskiego pułku strzelców, zmarł z ran 9.VIII.1920 Tłuszcz.
Kościuch Franciszek – szer. 41.p.p. poległ, pochowany 10.VIII.1920 Tłuszcz”.
Następnie burmistrz wspominał rok 1933, kiedy to kwatera została uporządkowana i nastąpiło odsłonięcie pomnika. Czas II wojny światowej pomnik przetrwał nietknięty, dopiero w okresie PRL podjęto próby przeinaczenia wymowy pomnika. Przeinaczano fakty, a główna płaskorzeźba uległa zniszczeniu.
„Obecne władze Tłuszcza, będą czyniły starania, aby w 80. rocznicę odsłonięcia pomnika, przywrócić mu dawny charakter. Uważamy, że to Nasz obowiązek, obowiązek nas wszystkich” – zapewniał burmistrz kończąc przemówienie.
W imieniu posła Jacka Sasina do zebranych zwrócił się Janusz Tomasz Czarnogórski. W odczytanym liście powracał do historii i wskazywał wielkie znaczenie, jakie walki Bitwy Warszawskiej miały i mają obecnie – wielkie pozytywne zdarzenie, czyli odparcie przez wojska polskie bolszewickiej nawały. „Jesteśmy narodem silnym, a w tym śmiertelnym starciu – zwycięzcy. Niech to pozostanie w naszej pamięci”.
Niezwykle wzruszony był kolejny mówca – Edmund Muszyński prezes okręgu Warszawa Wschód Światowego Związku Żołnierzy AK. Podkreślał wielką rolę, jaką spełniają działania upamiętniające naszą historię, obchody kształtujące postawy patriotyczne, a inicjowane przez władze samorządowych, placówki oświatowe, związki i stowarzyszenia. Udział, który na zawsze wpisze się w dzieje zmieni tłuszczańskiej. Mówił również o zagrożeniach: ograniczaniu lekcji historii, ograniczaniu wolności słowa, niszczeniu gospodarczym. „My nie możemy być biernymi obserwatorami… My żołnierze AK musimy przypominać, wszystko to, co się teraz zaciera… Tu jest nasze miejsce, nasze groby, miejsca pracy. Tu powinniśmy być – o to walczyliśmy” – zwracał się do młodych ludzi opuszczających Polskę. „Życzę, aby dzisiejsze uroczystości zaowocowały nowymi postawami, dbałością o tą wspólną ziemię”.
Uroczysty Apel Poległych przypomniał zebranym nazwiska poległych i bezimiennych bohaterów. Został zakończony Rotą w wykonaniu Chóru Miejskiego „Lux Mea”. Chór pod kierownictwem Macieja Cegielskiego zapewniał wcześniej oprawę muzyczną mszy, a po Apelu Poległych i złożeniu wieńców, uświetnił obchody krótkim koncertem.
Wieńce i wiązanki pod pomnikiem zostały złożone przez delegacje m.in.: przedstawicieli AK, przedstawicieli starostwa powiatu wołomińskiego, władz samorządowych Tłuszcza, partii politycznych tj. PO oraz PiS, samorządowców z Wołomina, sąsiednich gmin, jednostek Straży Pożarnej w Tłuszczu, Klubu Seniorów z Tłuszcza, Zespołu „Kalinki” z Miąsnego, Centrum Kultury i jego sekcji, Terenowe go Koła Pszczelarzy, przedstawicieli szkół z Tłuszcza, Kozłów, Miąsnego, Stryjek, Postolisk.
Następnie uczestnicy obchodów przeszli ulicami miasta na czele z Młodzieżową Orkiestrą Dętą i pod batutą kapelmistrza Sławomira Łagockiego, na otwarcie wystawy „Cud nad Wisłą 1920” przygotowaną przez Tadeusza Sasina w Społecznym Muzeum Ziemi Tłuszczańskiej. Na wystawę złożyło się 7 plansz dot. Boju pod Ossowem, 6 plansz – Bitwy pod Radzyminem, 5 plansz – Pamięć trwa, 2 plansze – cmentarz w Radzyminie, 3 – Pamięć oręża. Kierownik muzeum podziękował władzom samorządowym za patronat, księdzu proboszczowi za wsparcie, osobom użyczającym eksponatów i pomysłów, czyli Zbigniewowi Borczowi, Radosławowi Siedleckiemu, Waldemarowi Oszczędłowiczowi, Centrum kultury oraz współpracującym: Anieli Pituli, Apolonii Sasin, Zofii Sasin, Monice Jusińskiej. Po otwarciu wystawy wysłuchano prelekcji historycznej przygotowanej przez Marcina Ołdaka na temat walk toczących się w roku 1920 w okolicach Tłuszcza, a następnie walk podczas II wojny światowej, a w szczególności akcji „Burza” i obrony Tłuszcza wraz z uwolnieniem miasta w sierpniu 1944 r. Bardzo ciekawa i budująca opowieść o wspaniałych i ofiarnych żołnierzach polskich na przestrzeni dziesięcioleci walk o wolność. Obchody zakończono zaproszeniem wszystkich zgromadzonych w muzeum na poczęstunek.
/Janina Czerwińska/
