W sobotę, 24 września na Cmentarzu Poległych w Radzyminie odbyły się uroczyste obchody upamiętniające 77. rocznicę powołania Polskiego Państwa Podziemnego, podczas których kombatantom i osobom zasłużonym, wręczone zostały medale pamiątkowe „Pro Patria” oraz odznaczenia „Za zasługi dla Światowego Związku Żołnierzy AK”.
Wzruszającą uroczystość, którą od lat organizuje Towarzystwo Przyjaciół Radzymina, sprawujące opiekę nad gminnym Kołem ŚZŻAK i przechowujące etos Polskiego Państwa Podziemnego, uświetniła obecność licznych pocztów sztandarowych szkół i organizacji na czele ze sztandarem radzymińskiej Armii Krajowej obwodu „Rajski Ptak” oraz Radzymińskiej Orkiestry Dętej.
Po odegraniu hymnu państwowego i hymnu Armii Krajowej oficjalnego powitania zgromadzonych dokonał prowadzący uroczystość p. Jerzy Berta. Wśród licznie przybyłych gości znaleźli się m.in.: wicestarosta powiatu wołomińskiego Adam Łossan, wiceburmistrz Radzymina Jarosław Grenda, proboszczowie parafii radzymińskich ks. Stanisław Popis i ks. Krzysztof Ziółkowski, Tomasz Stachurski – przedstawiciel Urzędu ds. Kombatantów i Osób Represjonowanych, wiceprzewodniczący Rady Miejskiej w Radzyminie: Elżbieta Wołynko i Andrzej Dąbkiewicz wraz z radnymi, były burmistrz Radzymina Zbigniew Piotrowski, członkowie Zarządu ŚZŻAK: Wiesław Studziński i Mirosław Widlicki, prezes Zarządu Koła ZKRP i BWP w Radzyminie Kazimierz Gumkowski, delegacja MotoCudu na czele z p. Waldemarem Lau oraz przedstawiciele Kół ŚZŻAK z Warszawy, Wołomina, Wyszkowa, Łochowa i Radzymina.
Szczególnymi gośćmi uroczystości byli kombatanci, żołnierze Armii Krajowej: por. Mieczysław Chojnacki ps. „Młodzik”, mjr Edmund Muszyński ps. „Krzemień” – prezes Zarządu Okręgu Warszawa- Wschód ŚZŻAK, Ryszard Zacheja ps. „Sędziwój” oraz Krystyna Potrzebowska ps. „Jaga” – przedstawicielka Koła ŚZŻAK w Wołominie.
Pierwszym wzruszającym akcentem tegorocznych obchodów, które poprowadził p. Jerzy Berta stanowiło uczczenie minutą ciszy zmarłego przed miesiącem ś.p. Zygmunta Zielińskiego – żołnierza radzymińskiej Armii Krajowej i wieloletniego chorążego jej sztandaru.
Następnie, wspólną modlitwą pod przewodnictwem ks. Stanisława Popisa – proboszcza parafii p.w. Przemienienia Pańskiego w Radzyminie oddano hołd wszystkim poległym bohaterom Polskiego Państwa Podziemnego.
Tradycyjnie również mieszkańcy Radzymina odmówili wspólnie z poetką p. Anną Grzegorek piękną „Litanię Patriotyczną” w intencjach narodowych.
O fenomenie Polskiego Państwa Podziemnego przypomniał zebranym prezes Towarzystwa Przyjaciół Radzymina p. Jan Wnuk. Choć trzeba przyznać, że tego dnia ciekawych refleksji i odwołań do etosu Polski Podziemnej było znacznie więcej.
Jednym z nich było skłaniające do przemyśleń przemówienie wiceburmistrza Radzymina p. Jarosława Grendy, który powiedział: – Kiedy szukamy w encyklopediach hasła „państwo” to napotykamy na wiele mądrych i pouczających definicji. Ale rzadko można napotkać takie stwierdzenie, że państwo to przede wszystkim serca i umysły obywateli. 77 lat temu dwóch sąsiadów rozdrapało terytorium i państwowość Polski po ciężkich walkach stoczonych przez nasze wojsko. A jednak państwo, pomimo klęski militarnej wciąż żyło w sercach i umysłach obywateli, którzy utworzyli fenomen na skalę europejską- Polskie Państwo Podziemne. Za sam udział w jego strukturze groził wyrok śmierci, mimo to Polskie Państwo Podziemne było ruchem powszechnym, liczącym nawet ponad milion obywateli – mówił wiceburmistrz Miasta Cudu nas Wisłą a następnie zwrócił się do kombatantów: – Na Wasze ręce składam dzisiaj podziękowanie, składam hołd w imieniu współcześnie żyjących pokoleń. Dziękuję również tym, którzy uczą historii i patriotyzmu, bo to dzięki Wam państwo Polskie żyje i będzie żyło w sercach i umysłach obywateli. Niech dobry Bóg błogosławi naszej Ojczyźnie i naszemu miastu.
W trakcie uroczystości głos zabrał także p. Tomasz Stachurski, który odczytał list okolicznościowy od Szefa Urzędu ds. Kombatantów i Osób Represjonowanych Jana Józefa Kasprzyka.
Szczególnym momentem była ceremonia wręczenia medali i odznaczeń. W uznaniu szczególnych zasług w kultywowaniu pamięci o walce o niepodległość Ojczyzny, Urząd ds. Kombatantów i Osób Represjonowanych uhonorował medalem pamiątkowym „Pro Patria” aż pięć zasłużonych osób. Byli to: Edmund Muszyński, Mieczysław Chojnacki, Elżbieta Bielec, Władysław Kolatorski oraz Władysław Sionek.
W imieniu wszystkich osób odznaczonych głos zabrał historyk p. Władysław Kolatorski – prezes Szkolnego Klubu Historycznego im. Armii Krajowej w Radzyminie: – Dziś żołnierzom Polskiego Państwa Podziemnego, którzy przez dziesięciolecia byli szykanowani przez władze komunistyczne, należy się nasza pamięć i szacunek. Młodzi mieszkańcy naszego miasta są depozytariuszami tej pamięci. Jestem przekonany, że młodzież z gminy Radzymin nigdy nie zapomni o bohaterach Polski Podziemnej i zawsze pozostanie wiernym jej ideałom. Odznaczenia, które otrzymaliśmy są powodem do dumy a jednocześnie zobowiązaniem do dalszej pracy w przyszłości. Medal, który otrzymałem jest odznaczeniem dla całego naszego Szkolnego Klubu im. Armii Krajowej – podkreślił p. Kolatorski.
Następnie wręczono wyróżnienia przyznane przez Światowy Związek Żołnierzy AK. Odznaczenie pamiątkowe „Za zasługi dla ŚZŻAK” otrzymali: Anna Grzegorek z Radzymina i Tadeusz Sasin z Tłuszcza. Z kolei, Zarząd ŚZŻAK Okręgu Warszawa- Wschód nadał dyplom uznania Radzymińskiej Orkiestrze Dętej, który przekazano na ręce kapelmistrza Zbigniewa Kusia.
Wyjątkową wymowę miała również ceremonia przekazania przez przedstawicieli ŚZŻAK na ręce młodzieży ze Szkolnego Klubu Historycznego im. Armii Krajowej w Radzyminie urny z ziemią zebraną z pola bitwy pod Jerzyskami, gdzie w sierpniu 1944 r. swoją ostatnią bitwę z Niemcami stoczyli radzymińscy i wołomińscy żołnierze Armii Krajowej oraz Narodowych Sił Zbrojnych.
Jak podkreślił p. Mirosław Widlicki, ziemia z pobojowiska przekazana została w dwa miejsca. Do Krakowa, gdzie budowany jest pomnik Armii Krajowej oraz tutaj, do Miasta Cudu nad Wisłą, w którym to młodzież jest depozytariuszem pamięci o Polskim Państwie Podziemnym.
Ostatnim akcentem wzruszającej uroczystości patriotycznej na radzymińskim cmentarzu, był krótki montaż słowno-muzyczny, podczas którego młodzież ze Szkolnego Klubu im. Armii Krajowej wykonała m.in. piosenkę „Mała dziewczynka z AK”, zadedykowaną naszym czcigodnym kombatantom.
Obchody zakończyła ceremonia złożenia wieńców na mogiłach oraz odegranie przez sygnalistę Radzymińskiej Orkiestry Dętej melodii „Śpij Kolego”.
/opr. R.S. Lewandowski,
foto: Jacek Góral, Z. Pachulski/
