Zamieszczono - paź 22, 2019

W minioną środę, 16 października w obecności włodarzy powiatu i gminy, zaproszonych gości oraz przedstawicieli mediów odbyło się uroczyste otwarcie zrewitalizowanego, zabytkowego Domku Ogrodnika w Parku księżnej Eleonory Czartoryskiej w Radzyminie. W niedzielę, 20 października obiekt został oficjalnie otwarty dla mieszkańców i zwiedzających.

– Zakończyły się prace budowlane przy rewitalizacji zabytkowego Domku Ogrodnika w Parku Czartoryskiej w Radzyminie. XVIII-wieczny budynek został starannie odrestaurowany w ścisłej współpracy z Mazowieckim Wojewódzkim Konserwatorem Zabytków. Wkrótce będzie miejscem spotkań i wydarzeń kulturalnych dla mieszkańców Radzymina, gości i turystów.
Tę dobrą wiadomość przekazano podczas konferencji prasowej, poprzedzającej otwarcie obiektu. W spotkaniu z dziennikarzami uczestniczył burmistrz Radzymina Krzysztof Chaciński wraz z najbliższymi współpracownikami.
Wśród kilkudziesięciu zaproszonych gości, którzy jako pierwsi mogli zobaczyć odrestaurowany Domek Ogrodnika, znaleźli się m.in.: wicestarosta wołomiński Robert Szydlik wraz z wiceprzewodniczącym Rady Powiatu Cezarym Wnukiem i członkiem Zarządu Powiatu Pawłem Dąbrowskim, były wiceburmistrz Radzymina Jarosław Grenda, dyrektor ROKiS Mirosław Jusiński, radni obecnej i poprzedniej kadencji, przedstawiciele TPR, dyrektorzy szkół oraz wykonawca inwestycji.
– Jest to ważne miejsce, jeden z symboli Radzymina. Jeszcze kilka lat temu stan zabytku był bardzo zły. W 2014 r. kiedy zostałem burmistrzem, rewitalizacja tego budynku była jednym z moich priorytetów – przypomniał tuż po powitaniu gości burmistrz Krzysztof Chaciński.
Szczegóły techniczne skomplikowanej rewitalizacji zabytku przybliżył zgromadzonym Mariusz Kierszulis – kierownik Referatu Inwestycji UMiG Radzymin, a o pomysłach na przyszłość budynku, w którym planowana jest działalność kulturalna i gastronomiczna, opowiedział Artur Laskowski – dyrektor Biblioteki Publicznej. Uczestnicy spotkania mogli również zapoznać się z historią miejsca, dzięki krótkiej prelekcji historyka Władysława Kolatorskiego.
Po oficjalnych wystąpieniach przyszedł czas na przemówienia gości. Wiele zgromadzonych w wyremontowanym domku osób nie kryło wzruszenia. Wszyscy gratulowali burmistrzowi Krzysztofowi Chacińskiemu sukcesu, zgodnie i słusznie przypisując mu wyłączne zasługi w dziele rewitalizacji zabytku. Do szczególnie emocjonalnych, należały wystąpienia: Pawła Dąbrowskiego, Mirosława Jusińskiego i Ewy Całki. Gratulacje burmistrzowi złożyli również wicestarosta Robert Szydlik i wiceprzewodniczący Rady Powiatu Cezary Wnuk. Niewątpliwie jednak, nad wyraz trafnym spostrzeżeniem podzielił się ze zgromadzonymi p. Jarosław Grenda, który winszując Krzysztofowi Chacińskiemu ukończenia inwestycji powiedział: „Przywróciliście do życia nieboszczyka”.
I rzeczywiście jest w tym stwierdzeniu wiele prawdy. Każdy, kto widział w jakim stanie był Dom Ogrodnika jeszcze kilka lat temu przyzna, że burmistrz Krzysztof Chaciński dokonał cudu. Dokonał tego, co nie udało się żadnemu z poprzednich burmistrzów Radzymina na przestrzeni ostatnich 30 lat. Gdy przed dekadą zarwały się piękne, łukowe sklepienia, a zawalenie spękanych ścian wydawało się już tylko kwestią czasu, mało kto wierzył, że zruderowany Dom Ogrodnika odzyska jeszcze kiedyś świetność. Gdy w 2014 r. Krzysztof Chaciński obejmując fotel burmistrza obiecywał rewitalizację zabytku, wielu pukało się w czoło. Gminy nie było po prostu na to stać. Tymczasem Chacińskiemu udało się nie tylko doprowadzić ambitny zamysł do skutku, ale też pozyskać na jego realizację środki zewnętrzne. To dzięki niemu, Dom Ogrodnika został przywrócony do świetności. Radzymin odzyskał cenne historycznie miejsce i zyskał nową przestrzeń do wydarzeń kulturalnych. Co prawda, można dyskutować o koncepcji przeznaczenia budynku, czy też o sposobie zagospodarowania wnętrz i ich wystroju. Być może zabrakło trochę wyobraźni, może chęci a najpewniej pieniędzy, aby całość zabytku utrzymać w klimacie XVIII wieku. Zamiast klasycystycznego wykończenia wnętrz, zgodnego z duchem epoki oświecenia, realizatorzy postawili raczej na styl loftowy z domieszką vintage i stylu skandynawskiego (bynajmniej nie gustawiańskiego), przez co budynek razi nieco swoją nowoczesnością.
Historyczny duch zachował się właściwie tylko w kilku oryginalnych detalach architektonicznych, a najbardziej wyczuwalny jest w piwnicy, wzorowo zaadaptowanej na izbę muzealną. (Świetnym pomysłem wydaje się przeszklenie w podłodze, przez które widać makietę Pałacu Czartoryskiej). Niewątpliwe też charakteru wnętrzom dodają historyczne zdjęcia Radzymina z różnych epok, pieczołowicie wyselekcjonowane przez p. Zbigniewa Pachulskiego i pochodzące z jego prywatnej, gromadzonej od lat kolekcji. (Za ten nieoceniony wkład należą się Panu Zbyszkowi szczególne słowa uznania).
Reasumując, trzeba jednakże powiedzieć, że marudzenie nad detalami wystroju wnętrz także poniekąd jest miarą ogromnego sukcesu burmistrza Krzysztofa Chacińskiego, bowiem bez przedsięwziętych przez niego kroków nie byłoby już nad czym dywagować, budynek miałby status trwałej ruiny.
Najważniejsze więc, że zabytkowy Domek Ogrodnika został ocalony, przywrócony miastu, i że ma przed sobą przyszłość. Gratulujemy burmistrzowi Krzysztofowi Chacińskiemu, a wszystkich, którzy jeszcze nie widzieli zrewitalizowanego budynku, gorąco zachęcamy do jego odwiedzenia.
/R.L./

Domek Ogrodnika gotowy do użytkowania!

Domek Ogrodnika wraz z otaczającym go parkiem stanowi fragment dawnego kompleksu pałacowo-parkowego w stylu angielskim, założonego ok. 1770 r. przez ks. Eleonorę Czartoryską, wujenkę króla Stanisława Augusta.

Za jej czasów w 2. połowie XVIII w., Radzymin przeżywał rozkwit – księżna ufundowała m.in. kościół klasycystyczny z dzwonnicą i plebanią oraz szkołę elementarną, zaś w jej pałacu bywali goście obiadów czwartkowych. W kolejnych dziesięcioleciach pałac niszczał, a miasto stopniowo zajmowało dawne parkowe tereny. Pałac został rozebrany pod koniec XIX w., a jedyną pozostałością jest Domek Ogrodnika wraz z obecnym Parkiem Czartoryskiej. Dziś Gmina Radzymin oddaje do użytku zrewitalizowany Domek Ogrodnika, który przypomina historię, a współczesnym ma służyć jako obiekt kulturalny, edukacyjny i gastronomiczny.
Budynek został pieczołowicie odrestaurowany, z dbałością o pierwotną konstrukcję i detale, a także z nowoczesną przestrzenią ekspozycyjną i internetowymi info-kioskami z prezentacją historyczną. W części podziemnej znalazła się przestrzeń muzealno-wystawiennicza, natomiast część parterowa z antresolą i tarasami przeznaczona będzie na usługi gastronomiczne i kulturalne. Nowym elementem są tarasy okalające domek, które będą służyły wypoczynkowi i organizacji wydarzeń kulturalnych – koncertów i przedstawień, czemu sprzyja amfiteatralny układ tarasów.
W najbliższym otoczeniu Domku powstały nowe ścieżki i ławeczki, na nowo zagospodarowano zieleń. Od strony ul. 11 Listopada wybudowano kilkanaście nowych miejsc parkingowych. Otoczenie Domku będzie się także zmieniać w najbliższej przyszłości – Gmina Radzymin planuje rewitalizację całego Parku Czartoryskiej w ramach projektu „Zielony Radzymin – rozwój terenów zielonych w centrum miasta”. Zarówno na odbudowę Domku Ogrodnika, jak i na projekt „Zielony Radzymin” gmina pozyskała znaczące dofinansowanie unijne.
„Odbudowany Domek Ogrodnika jest symbolem zmian w naszej gminie – przywracamy społeczności zabytkowy obiekt, który niszczał przez lata, rewitalizujemy historyczną przestrzeń i konsekwentnie realizujemy plany inwestycyjne” – powiedział Krzysztof Chaciński, Burmistrz Radzymina. „Jestem pewien, że Domek wkrótce będzie ulubionym miejscem spotkań mieszkańców i atrakcją dla osób odwiedzających Radzymin. Dzięki środkom unijnym wkrótce przywrócimy świetność całemu Parkowi Czartoryskiej, zachowując jego historyczny charakter oraz dodając nowoczesną przestrzeń wypoczynku i rekreacji.”
Rewitalizacja Domku Ogrodnika była możliwa dzięki pozyskaniu dofinansowania unijnego. W ramach Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Mazowieckiego na lata 2014-2020 (środki z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego, Oś Priorytetowa V „Gospodarka Przyjazna Środowisku”, działanie 5.3 „Dziedzictwo Kulturowe”) gmina Radzymin pozyskała 677.078.25 zł na projekt pn. „Wzrost potencjału turystycznego gminy Radzymin poprzez adaptację na cele kulturalne zabytkowego Domku Administratora, znajdującego się w historycznym Parku Księżnej Eleonory Czartoryskiej”. Część środków zewnętrznych na budowę otoczenia Domku Ogrodnika pochodzi też z unijnego dofinansowania do projektu „Zielony Radzymin”. Łączna kwota dofinansowania zewnętrznego do odbudowy Domku Ogrodnika wynosi ok. 1,1 mln zł.
Sam proces projektowania i odbudowy Domku Ogrodnika trwał od kwietnia 2018r. do września 2019 r. i kosztował ok. 2,5 mln zł. Głównym wykonawcą był firma EL-BUD Stanisław Bereda z Radzymina, która realizowała inwestycję w modelu „projektuj i buduj”.
Historia, kultura i kawiarnia
Parter i antresola Domku Ogrodnika będą służyły spotkaniom w kawiarni i wydarzeniom kulturalnym. Przyjazne, jasne wnętrza są ozdobione historycznymi grafikami i wyposażone w wygodne meble kawiarniane oraz niewielkie zaplecze. Przestrzeń na wydarzenia kulturalne, szczególnie w ciepłych miesiącach roku, znajdzie się również na otaczających Domek tarasach. Ich amfiteatralne ułożenie sprzyja organizacji koncertów, widowisk czy kina letniego, które będzie można oglądać także z innych części Parku Czartoryskiej, np. z drugiego brzegu parkowego stawu.
W części podziemnej Domku Ogrodnika mieści się przestrzeń muzealno-wystawiennicza z internetowymi info-kioskami, które prezentują historię Radzymina oraz przypominają postać i działalność ks. Eleonory Czartoryskiej. W gablotach będą prezentowane eksponaty i ciekawostki ze zbiorów gminnych oraz Towarzystwa Przyjaciół Radzymina. Znajdzie się tu również przestrzeń na niewielkie wystawy czasowe i lekcje historyczne. Ozdobą wnętrz są rekonstrukcje XVIII-wiecznych strojów oraz model pałacu ks. Eleonory Czartoryskiej, wykonany w nowoczesnej technologii druku 3D na podstawie makiety pałacu, którą kilka lat wcześniej skonstruowano zgodnie z zachowanymi rysunkami pałacu (oryginał makiety można obejrzeć w hallu nieodległej Szkoły Podstawowej nr 1 im. ppłk. pil. M. Pisarka).
Domek Ogrodnika jest przystosowany do potrzeb osób z niepełnosprawnościami – jest wyposażony w podjazdy i schodołaz, zaś info-kioski są przystosowane do używania przez osoby głuche lub niewidzące.
Techniczne wyzwania rewitalizacji
Stan Domku Ogrodnika w momencie przystąpienia do prac budowlanych był bardzo zły, gdyż od lat 70-tych budynek popadał w ruinę, a wcześniej był wykorzystywany m.in. na cele mieszkalne. Widoczna była zaawansowana degradacja ścian, otworów okiennych, liczne pęknięcia i ubytki cegieł w sklepieniach. Podziemie wypełnione było gruzem i śmieciami. Do prac przystąpiono z intencją zachowania historycznej tkanki budynku, zgodnie z wytycznymi i pod ścisłym nadzorem Mazowieckiego Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków.
Proces remontu i dostosowania zabytkowego budynku do nowych funkcji wymagał zastosowania złożonych technologii budowlanych, które wzmocniły i zabezpieczyły budynek. Wykonano wzmocnienie fundamentów, wylewając pod nimi betonowe podbicie. W celu zabezpieczenia konstrukcji ścian podczas prac spięto je klamrami z cięgnami w taki sposób, aby zachowały stabilność. Kolejną zastosowaną technologią była metoda Helifix, polegająca na wklejaniu w ściany prętów o specjalnym kształcie, wykonanych z austenitycznej stali. Technologia ta pozwoliła „zszyć” pęknięcia i stworzyć dodatkowe belki w konstrukcjach murowych. Zabezpieczenie części podziemnej wykonano z zastosowaniem technologii iniekcji oraz szczelnej wanny, co chroni budynek przed wilgocią i przesiąkaniem wody. Metoda ta opiera się na zastosowaniu specjalnych żywic, betonu wodoszczelnego i zgrzewanej membrany.
Obiekt nie jest duży, jego powierzchnia użytkowa wynosi nieco ponad 180 m2 (piwnica 55 m2; parter 83 m2; poddasze 46,5 m2), lecz przestrzeni i funkcjonalności dodają mu tarasy i parkowe otoczenie. Prace projektowe i budowlane były wykonywane przez firmę EL-BUD pod nadzorem inspektora z firmy Wektor i pracowników Referatu Inwestycji Urzędu Miasta i Gminy Radzymin.
Plan rewitalizacji Parku Czartoryskiej w ramach projektu „Zielony Radzymin”
W 2017 r. gmina Radzymin pozyskała rekordowe dofinansowanie unijne w wysokości blisko 14 mln zł na przebudowę parków na terenie gminy w konkursie Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w ramach działań „Poprawa jakości środowiska miejskiego Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko 2014-2020 / Rozwój zieleni w miastach i ich obszarach funkcjonalnych”. Dofinansowanie przyznano m.in. na podstawie szczegółowej koncepcji rewitalizacji Parku Czartoryskiej, którą gmina opracowała w 2016 r. Oprócz Parku Czartoryskiej tereny zielone objęte dofinansowaniem to parki w centrum Radzymina na pl. T. Kościuszki i pl. Wolności oraz Park Pamięci przy ul. Polnej (dawny cmentarz ewangelicki).
Projekt rewitalizacji i przebudowy Parku Czartoryskiej jest gotowy, obecnie trwa proces pozyskiwania pozwolenia na budowę. Podobnie jak w przypadku Domku Ogrodnika, wszystkie prace projektowe podlegały stosownym uzgodnieniom z Mazowieckim Wojewódzkim Konserwatorem Zabytków. Według projektu w Parku Czartoryskiej powstaną trzy części funkcjonalne: wypoczynkowa, sportowo-rekreacyjna oraz wejściowa. W planach jest budowa nowych alejek, przestrzeni rekreacyjnej z nowoczesnym placem zabaw, siłownią zewnętrzną i przestrzenią sportową, dodatkowe aranżacje zieleni. W parkowej części wypoczynkowej najważniejszym elementem krajobrazowym pozostanie istniejący zbiornik wodny, który ma zostać oczyszczony oraz przebudowany.
Otwarcie Domku Ogrodnika
dla publiczności
W minioną niedzielę, 20 października, Domek Ogrodnika został po raz pierwszy udostępniony szerokiej publiczności. Ceremonii otwarcia towarzyszyło poświęcenie obiektu i symboliczne przekazanie kluczy burmistrzowi przez księżną Czartoryską (w tej roli wystąpiła znana aktorka, a zarazem radna Małgorzata Puzio). Inauguracji towarzyszył recital Dariusza Kordka, który przedstawił autorską interpretację polskich i zagranicznych przebojów z dawnych lat.
Zarządcą Domku Ogrodnika jest gminna instytucja kultury – Biblioteka Publiczna Miasta i Gminy Radzymin, która organizuje wydarzenia kulturalne na terenie gminy, a często miejscem tych imprez jest właśnie Park Czartoryskiej. Biblioteka i gmina poszukują obecnie operatora kawiarni, który realizowałby zarówno funkcję gastronomiczną obiektu, jak i wspierał działalność kulturalną na jego terenie. Do czasu jego wyłonienia obiekt będzie czynny tylko w wybrane weekendy.