Jak co roku, 14 sierpnia pod skromnym pomnikiem 28 Pułku Strzelców Kaniowskich, który znajduje się na skraju Wólki Radzymińskiej, na pograniczu gmin: Nieporęt i Radzymin, odbyły się jedne z najważniejszych uroczystości, upamiętniających Cud nad Wisłą. – To miejsce, jest bijącym sercem pamięci o bohaterach Bitwy Warszawskiej 1920 r. dla wielu mieszkańców powiatu legionowskiego, wołomińskiego i nie tylko – przypomniał poseł Jan Grabiec.
SONY DSC
Zgodnie z wieloletnią tradycją, patriotyczną wieczornicę upamiętniającą kpt. Stefana Pogonowskiego i jego żołnierzy, która odbyła się we wtorek, 14 sierpnia zainaugurowała polowa Msza Święta, koncelebrowana przez księży proboszczów z terenu gminy Nieporęt: Tomasza Osiadacza, Sławomira Brajczewskiego i Marcina Wojtczaka. Oprawę muzyczną nabożeństwa zapewnił chór „Młodzież 50+”.
Obok pięknego kazania, poświęconego życiu i bohaterskiej śmierci Stefana Pogonowskiego oraz cudownemu objawieniu się Matki Bożej nad polem bitwy, duże wrażenie na zgromadzonych wywarły słowa ks. Tomasza, wypowiedziane na zakończenie Eucharystii. (Duszpasterskie zawołanie o jedność i zgodę w narodzie, wygłoszone na tym skrawku ziemi, w który „wsiąkła krew bohaterów”, słusznie nagrodzone zostało oklaskami).
Po wspólnej modlitwie, zgodnie z ceremoniałem nastąpiło wprowadzenie Pocztu Sztandarowego oraz Kompanii Honorowej 9 Batalionu Dowodzenia w Białobrzegach pod dowództwem kpt. Michała Fliszkiewicza, po czym odegrano hymn państwowy. Następnie, głos zabrał gospodarz uroczystości, wójt Gminy Nieporęt Sławomir Maciej Mazur, który serdecznie powitał mieszkańców i licznie przybyłych gości. Wśród nich znaleźli się m.in.: prezes Instytutu Pamięci Narodowej Jarosław Szarek, poseł Jan Grabiec, starosta powiatu legionowskiego Robert Wróbel, wiceprzewodniczący Rady Powiatu Legionowskiego Wiesław Smoczyński wraz z radną Agnieszką Powałą, przewodniczący Rady Miejskiej w Radzyminie Krzysztof Dobrzyniecki wraz z wiceprzewodniczącym Andrzejem Dąbkiewiczem, burmistrz Ząbek Robert Perkowski, przedstawiciel Zarządu Dzielnicy Białołęka Roman Stachurski oraz pełnomocnik starosty wołomińskiego Andrzej Siarna. Ponadto obecni byli m.in.: Dowódca 9 Brygady Wsparcia Dowodzenia DG RSZ w Białobrzegach płk dypl. dr inż. Piotr Waniek, Komendant Centrum Wsparcia Systemów Dowodzenia DG RSZ w Białobrzegach płk Dariusz Janusz, Dowódca Ośrodka Rozpoznania Obrazowego w Białobrzegach płk Marcina Górka, Dowódca 9 Batalionu Dowodzenia płk Przemysław Kurzawiak, przedstawiciel Dowódcy 16 Pomorskiej Dywizji Zmechanizowanej płk Piotr Fajkowski, Prezes Związku Kombatantów RP i Byłych Więźniów Politycznych Koła Powiatowego w Legionowie p. Cezariusz Kalinowski wraz z prezesem honorowym płk. Kazimierzem Przymusińskim, zastępca Komendanta Centrum Szkolenia Policji insp. Marcin Szyndler, zastępca Komendanta Powiatowego Policji w Legionowie mł. insp. Dariusz Chojnowski, zastępca Komendanta Powiatowego PSP w Legionowie st. bryg. Arkadiusz Pich, a także nieporęccy radni, sołtysi oraz przedstawiciele szkół i instytucji.
Odpowiednią rangę uroczystości nadała obecność licznych pocztów sztandarowych, w tym: Związku Kombatantów RP i BWP Koła Powiatowego w Legionowie, Centrum Szkolenia Policji w Legionowie, Towarzystwa Przyjaciół Radzymina, Branżowej Szkoły I Stopnia ZDZ im. kpt. S. Pogonowskiego w Radzyminie, SP im. Bitwy Warszawskiej 1920 r. w Stanisławowie Pierwszym, SP im. 28 Pułku Strzelców Kaniowskich w Wólce Radzymińskiej, SP im. Wojska Polskiego w Białobrzegach, SP im. B. Tokaja w Nieporęcie, SP im. W. Chotomskiej w Józefowie, SP im. I Bat. Saperów Kościuszkowskich w Izabelinie, a także jednostek OSP: Nieporęt, Wólka Radzymińska i Kąty Węgierskie. (Nie zabrakło również harcerzy ze szczepu 14. Drużyn Harcerskich i Gromad Zuchowych Nieporęt, którzy asystowali delegacjom podczas ceremonii składania wieńców).
– W historii każdego narodu są wydarzenia szczególne, budujące jego tożsamość, wzmacniające poczucie dumy i godności. W historii Polski, takim wydarzeniem jest z pewnością Bitwa Warszawska. My, mieszkańcy gminy Nieporęt jesteśmy dumni i poruszeni faktem, że miejsce, w którym żyjemy jest tak mocno związane z historią naszego narodu i państwa – podkreślił wójt Sławomir Maciej Mazur i przypominał, że właśnie w tym miejscu odwróciła się karta wojny, gdyż uderzenie w nocy 15 sierpnia 1920 r. 1. Batalionu 28 Pułku, dowodzonego przez por. Pogonowskiego całkowicie zaskoczyło wroga i wywołało jego chaotyczny odwrót. – Zwycięstwo Polaków w Bitwie Warszawskiej, do dzisiaj wprawia w zdumienie historyków badających to wydarzenie. Dla wielu z nich niezrozumiałe jest cudowne odrodzenie żołnierza polskiego w bitwie pod Radzyminem. Po nieprzerwanym, 600-kilometrowym odwrocie nagle odzyskał hart ducha i wiarę w zwycięstwo i zadał druzgocącą klęskę pewnemu zwycięstwa nieprzyjacielowi. Na te zwycięstwo zwane Cudem nad Wisłą złożyło się wiele cudownych zdarzeń. Trudno je wytłumaczyć tylko w kategoriach rozumu i chłodnej logiki. Potrzebna do tego jest polska dusza i wiara. Tu, pod Wólką Radzymińską, w czasie nocnego ataku por. Pogonowskiego, nad polem bitwy ukazała się Matka Boska. Jeńcy rosyjscy opowiadali później, że na ciemnym niebie, ujrzeli potężną i pełną mocy postać kobiecą, od której biło światło. O objawieniu Matki Bożej opowiadali też mieszkańcy wsi, do której dotarli przerażeni bolszewicy, szukając schronienia – mówił wójt Nieporętu, który w dalszej części swego wystąpienia podkreślił rolę kształtowania postaw patriotycznych w procesie edukacji, podziękował mieszkańcom za kultywowanie pamięci oraz złożył życzenia żołnierzom z okazji ich święta jednocześnie wyrażając wdzięczność za obecność wojska w życiu gminy Nieporęt.
W podobnym tonie utrzymane były wystąpienia znamienitych gości, uczestniczących w obchodach. Prezes IPN dr Jarosław Szarek podkreślił, jak istotna jest pamięć o bohaterach lokalnych, takich jak kpt. Pogonowski, gdyż to właśnie suma pamięci lokalnych stanowi pamięć narodową.
– Drodzy mieszkańcy Wólki Radzymińskiej i okolic. Przyjechałem, żeby Wam podziękować za pamięć i obecność w tym miejscu. Dobrze, żeby o kapitanie Pogonowskim i jego żołnierzach wiedziano nie tylko tutaj, bo w podręcznikach historii często brakuje miejsca, jest tylko miejsce dla największych. Dlatego trzeba być w takich miejscach, jak tutaj. Trzeba tę historię przekazywać następnym pokoleniom, gdyż ten czyn, to odwrócenie historii, które tutaj się odbyło zasługuje na naszą pamięć. Dziękuję Państwu, że strzeżecie tej przeszłości. Jakże cieszy, że w Łodzi stanie wkrótce wielki pomnik Stefana Pogonowskiego – społeczna inicjatywa. Trzeba pomyśleć, żeby w przyszłości połączyć Wólkę Radzymińską z Łodzią, może poprzez rajd lub marsz – to są bardzo atrakcyjne formy dla młodego pokolenia – mówił dr Szarek, deklarując wsparcie ze strony IPN-u, a na zakończenie wystąpienia przypomniał najmłodszym uczestnikom o przywiezionym przez siebie upominku dla nich w postaci teczek z patriotycznymi kolorowankami.
Z kolei poseł Jan Grabiec podkreślił, że to miejsce, ten pomnik, który przez lata PRL-u był miejscem niemal zapomnianym, „dziś jest bijącym sercem pamięci o bohaterach Bitwy Warszawskiej 1920 r.”
– Jest tym bijącym sercem dla wielu mieszkańców powiatu legionowskiego, powiatu wołomińskiego i nie tylko, dzięki pracy samorządu, dzięki tym 28 latom troski o miejsca pamięci narodowej i historię. To jest ogromna praca samorządowców, nauczycieli, wychowawców, instruktorów harcerskich, księży i wielu, wielu ludzi, którzy przyczynili się do tego, że dziś młodzi ludzie w naszym powiecie legionowskim i powiecie wołomińskim wiedzą, skąd się wywodzą, wiedzą jakie są ich korzenie i co zawdzięczają tym młodym chłopcom, którzy tutaj przelewali swoją krew za Ojczyznę. Chcemy być ich godnymi następcami i kontynuatorami ich misji – mówił poseł Jan Grabiec.
Podczas oficjalnej części uroczystości odczytano również okolicznościowy list od ministra obrony narodowej Mariusza Błaszczaka. Niewątpliwie jednak, najbardziej oczekiwanym punktem obchodów, szczególnie przez najmłodszych uczestników, był Apel Pamięci Oręża Polskiego odczytany przez por. Rafała Krajewskiego oraz salwa honorowa.
Zwieńczenie uroczystości stanowiła ceremonia złożenia wieńców pod pomnikiem, zaś po zakończeniu oficjalnej części obchodów, zgodnie z tradycją, wszyscy uczestnicy zaproszeni zostali przez Wójta Nieporętu na przepyszną, wojskową grochówkę.
/R. S. Lewandowski/
