W maju 2018 r. przywołaliśmy pamięć maja 1943 r. czasu obławy i egzekucji na pasażerach pociągu – zamordowanych przez Niemców, na skraju Fidestu Drogoszewa i Rybienka Leśnego.
Wspominając i modląc się w miejscu leśnego cmentarza w okolicach Wyszkowa, w miejscu otoczonym krzyżami, tymi wokół pomnika pomordowanych Polaków 75. lat temu przez Niemców i tymi drewnianymi, stojącym nieopodal w gęstwienie leśnej, uczciło pamięć naszych rodaków i rodzin blisko 150 osób. Uroczystość patronatem honorowym objął Minister Środowiska Henryk Kowalczyk. Na obchody 75. Rocznicy obławy na moście kolejowym w Wyszkowie oraz egzekucji pasażerów pociągu w maju 1943r. zaprosili organizatorzy: Generalna Dyrekcja Lasów Państwowych, Nadleśnictwo Drewnica, Nadleśnictwo Wyszków, Prawo i Sprawiedliwość Wyszków, Wojskowa Komenda Uzupełnień w Wyszkowie, Światowy Związek Żołnierzy Armii Krajowej Warszawa – Wschód, Centrum Edukacji Zawodowej i Ustawicznej „Kopernik” w Wyszkowie oraz Stowarzyszenie Pepisko.
Asystę Honorową Wojska Polskiego wystawił 22 Wojskowy Ośrodek Kartograficzny w Komorowie. Udział wzięły poczty sztandarowe szkół i organizacji.
Witając przybyłych na uroczystość pod pomnikiem 29 maja 2018 r. prowadząca Anna Król mówiła:
„Spotkaliśmy się dziś przy leśnych mogiłach, aby oddać hołd bestialsko pomordowanym pasażerom zatrzymanego przez Niemców pociągu. Dokładnie 75 lat temu w tym miejscu dokonała się największa zbrodnia II wojny światowej na ziemi wyszkowskiej. Dzisiejsza rocznica jest okazją, aby przypomnieć prawdę o skali bestialstwa niemieckiego okupanta dokonanego na cywilnej ludności Polski. Prawdę, która dziś coraz częściej bywa marginalizowana przez siły, które pamięć o hitlerowskich zbrodniach II wojny światowej, chciałyby sprowadzić jedynie do tragedii Holocaustu. Naszym wspólnym zadaniem jest upominać się i walczyć o to, by ta pamięć nigdy nie została wyparta z naszej świadomości, a także ze świadomości przyszłych, rosnących w duchu patriotyzmu pokoleń”.
Minister Henryk Kowalczyk podkreślił jak ważna jest pamięć i jak bardzo jest nam współczesnym potrzebna:
„Szanowni Państwo, dobrze, że pamięć o tych, którzy oddali życie za wolność Ojczyzny jest kultywowana, dobrze, że o nich pamiętamy. Tak jak wspomniała pani Anna Król, w obecnych czasach, kiedy bardzo mocno pamiętamy o holocauście i oczywiście jest to w pełni należna pamięć, to czasami zapominamy o tym, że wielkie ofiary II wojny światowej to również Polacy. To jest przykład, kiedy zupełnie przypadkowi, niewinni ludzie ponieśli ofiarę życia tu na ziemi wyszkowskiej. Ta pamięć powinna nas uczyć tego, że nienawiść do ludzi, poczucie wyższości niemieckiej rasy, ale też chęć podporządkowania sobie innych, przynosi tak straszliwe efekty. Chociaż to już minęło 75 lat to jednak pamięć, szczególnie wśród rodzin, bliskich tutaj zamordowanych pewnie, jest żywa. Dla wielu może tu obecnych byli to dziadkowie, pradziadkowie. Dla wielu pokoleń ten ból, który był zadany 75 lat temu, jest jeszcze żywy. My musimy pamiętać o tych, którzy oddali swoje życie, aby ta pamięć uczyła nas z jednej strony pokory, z drugiej strony szacunku dla drugiego człowieka. Szacunku dla drugiego człowieka, ale też szacunku dla samych siebie, szacunku dla Polaków i też zauważenia, jaką wielką ofiarę ponosił polski naród w czasie II wojny światowej. Zresztą, te ofiary były ponoszone po tak zwanym zakończeniu II wojny światowej, gdzie wielu Polaków czekając na tą upragnioną wolność doczekało się powtórnej niewoli, tym razem sowieckiej. Ale tu dzisiaj, czcimy pamięć tych, którzy zginęli z rąk hitlerowców. Niech ta pamięć będzie lekcją dla następnych pokoleń. Bardzo się cieszę, że ta uroczystość została zorganizowana, wyrażam wielką wdzięczność, szczególnie pani Annie Król, która z taką wielką determinacją zorganizowała te uroczystości. Ale też wyrażam wielkie słowa uznania i podziękowania dla Lasów Państwowych, za to, że tak aktywnie włączyli się w organizację tej uroczystości. Wszak jesteśmy na tym terenie, więc gospodarzami można powiedzieć, miejsca i uroczystości, ale też to zaangażowanie nie tylko przy tej okazji w lasach państwowych widać. Lasy Państwowe kultywują pamięć o wielu, wielu bohaterach w wielu różnych miejscach w Polsce i tutaj na ziemi wyszkowskiej również. Niech te chwile, które dzisiaj tu spędzamy będą takim przypomnieniem historii, ale też lekcją na przyszłość, żebyśmy wyciągnęli wszyscy wnioski z tej tragedii sprzed 75 lat, aby ona się nigdy nie powtórzyła”.
W uroczystości wzięli udział, m.in.: Minister Środowiska Henryk Kowalczyk, dyrektor Generalnej Dyrekcji Lasów Państwowych Andrzej Konieczny, wiceprezes Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej Anna Ewa Król, szef Gabinetu Politycznego Ministra Środowiska – Przemysław Bednarski, ks. proboszcz parafii p.w. Najświętszej Maryi Panny w Kamieńczyku Kazimierz Klepacki, kapelan Światowego Związku Żołnierzy AK Warszawa – Wschód – ks. prałat Tadeusz Osiński, prezes Ogólnopolskiego Komitetu Pamięci Błogosławionego ks. Jerzego Popiełuszki – Ryszard Walczak, Pani Ewa Runo, Pani Iwona Wyszyńska, nadleśniczy Nadleśnictwa Drewnica Artur Delegacz, nadleśniczy Nadleśnictwa Wyszków Wojciech Kwiatkowski, przewodniczący Zarządu Komitetu Powiatowego PiS w Wyszkowie Waldemar Sobczak, przedstawiciele WKU mjr Agnieszka Krystman oraz mjr Robert Dymerski, prezes Światowego Związku Żołnierzy AK Warszawa – Wschód Mirosław Widlicki, Robert Kmiołek i Mirosław Włodarczyk z małżonką -przedstawiciele rodzin Żołnierzy Wyklętych, dyrektor Centrum Edukacji Zawodowej i Ustawicznej „Kopernik” w Wyszkowie Grażyna Kalinowska, dyrektor Mazowieckiego Oddziału Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa Beata Kalinowska, dyrektor Oddziału Regionalnego Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego w Warszawie Joanna Bala, przewodniczący Zarządu Komitetu PIS Gminy Wyszków Eugeniusz Zaremba, przewodniczący Zarządu Komitetu PiS Gminy Brańszczyk Jerzy Żukowski,
radna Rady Miejskiej w Ciechanowie Edyta Rzeplińską – Filipowicz, dotychczasowy prezes Związku Piłsudczyków RP Okręg Nadbużański Konrad Wróbel oraz obecny prezes Sylwester Raniszewski, lider Klubu Gazety Polskiej w Wyszkowie Marek Głowacki, przewodniczy NSZZ Solidarność Huty Ardagh Glass w Wyszkowie Bogdan Osik, przedstawiciel CKZiU „Kopernik” Andrzej Grajczyk z młodzieżą klas mundurowych, prezes Stowarzyszenia na Rzecz Gminy Zabrodzie „Bractwo Zabrodzkie” – Arkadiusz Redlicki, prezes Stowarzyszenia „Bractwo Kamienieckie” Jerzy Sadkowski, członkowie i sympatycy Klubu Kibica BUG Wyszków.
Adam Mickiewicz – prezes Zarządu Stowarzyszenia Przyjaciół Wyszkowa, Puszczy Białej i Kamienieckiej, historyk i nauczyciel w ZS nr 3 w Wyszkowie, przybliżył zebranym kontekst, w jakim nastąpiła obława na pociąg i przytoczył wiele bardzo znaczących, ciekawych lub mniej znanych szczegółów związanych z egzekucją, samą obławą oraz dalszymi losami cmentarza i jedynego człowieka, który ocalał. Był to Antoni Morka, który również opowiadał o tym, co się pod Wyszkowem zdarzyło.
– Dokładnie 75 lat temu, rankiem 29 maja 1943 roku, żandarmi rozstrzelali tu, co najmniej 56 osób, które dzień wcześniej zatrzymano na moście na Bugu, jako pasażerów pociągu jadącego z Warszawy w stronę Wyszkowa” – przypominał zebranym. Przypominał tragiczne losy Stanisława Wróbla ps. Jaskółka, żołnierza AK, który został zatrzymany w tym pociągu i wziął na siebie odpowiedzialność za materiały konspiracyjne przewożone przez młodą łączniczkę. Zamęczony 31 maja w Wyszkowie podczas przesłuchania nic nie powiedział.
W trakcie uroczystości głos zabrali również: dyrektor Andrzej Konieczny i Ewa Runo, a ks. Kazimierz Klepacki przed modlitwą odniósł się rocznicowych wydarzeń. Następnie delegacje i przedstawiciele partii, organizacji, stowarzyszeń, szkół i instytucji oddali hołd pomordowanym składając wieńce, wiązanki kwiatów i zapalając znicze.
Nie był to koniec uroczystości, zgromadzeni wysłuchali montażu słowno – muzycznego laureatki III miejsca tegorocznego, II Ogólnopolskiego Festiwalu Pieśni Legionowej Moniki Andrzejewskiej przy akompaniamencie Kamila Pałubińskiego oraz dzieci ze Szkoły Podstawowej im. Jana Brzechwy w Lucynowie. Po zakończeniu pięknego koncertu zaproszono wszystkich na poczęstunek i polową grochówkę. Wtorkowe spotkanie było także okazją do wręczenia książki „Raporty Witolda” z dedykacją profesora Jana Żaryna dla najmłodszego uczestnika Biegu Pamięci Żołnierzy Wyklętych „Tropem Wilczym” w Wyszkowie, którym okazał się czteroletni Aleksander Józef Kołoszko.
Ta, bardzo patriotyczna uroczystość zgromadziła osoby, dla których była ona bardzo ważna. Szczególnie należy podkreślić duży udział młodzieży w tych obchodach. Miała odmienny charakter od zwykle pompatycznych nadmiernie ceremonialnych spotkań rocznicowych. W tej szczególnej uroczystości wzięły udział różne środowiska, od młodzieży szkolnej, poprzez okolicznych mieszkańców po liczną reprezentację kibiców BUGU Wyszków.
/Janina Czerwińska/
