7 sierpnia na terenie Muzeum Żołnierzy Wyklętych i Więźniów Politycznych PRL przy ul. Rakowieckiej w Warszawie odbyła się niezwykle wzruszająca uroczystość odsłonięcia pamiątkowej tablicy poświęconej dwóm zamordowanym tu żołnierzom podziemia antykomunistycznego ziemi wyszkowskiej Janowi Kmiołkowi ps. „Wir” i Stanisławowi Kowalczykowi ps. „Baśka”.
W zainicjowanej przez Dorotę Cywińską i Mirosława Powierzę uroczystości upamiętniającej lokalnych bohaterów licznie udział wzięli przedstawiciele rodzin zamordowanych z bratankiem „Wira” Janem Kmiołkiem z synami Waldemarem i Robertem wraz z rodzinami, siostrzeńcem Mirosławem Włodarczykiem na czele, synem „Baśki” Ryszardem Kowalczykiem z rodziną oraz krewnym Jerzym Kowalczykiem, córka rtm. Witolda Pileckiego – Zofia Pilecka-Optułowicz, prezes Wojewódzkiwgo Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Warszawie – wyszkowianka Anna Ewa Król, dyrektor Domu Polonii w Pułtusku Michał Kisiel. Obecni byli również przedstawiciele wyszkowskiego środowiska przyjaciół Żołnierzy Wyklętych w osobach m.in Mirosława Widlickiego, Marka Głowackiego, Jana Piórkowskiego, Marka Filipowicza, Bogdana Osika, Waldemara Karłowicza, a także delegacja samorządowców powiatu wyszkowskiego. Patriotycznemu spotkaniu asystowały kombatanckie poczty sztandarowe.
Jako pierwszy głos zabrał dyrektor tworzącego się muzeum Jacek Pawłowicz. – Jesteście w miejscu wyjątkowym. Był w Polsce czas, kiedy bohaterowie siedzieli w więzieniach, a bandyci i zbrodniarze nazywani byli bohaterami. Na szczęście dożyliśmy czasów, w których w tym piekielnym miejscu organizujemy Muzeum Żołnierzy Wyklętych i Więźniów Politycznych, mające być pomnikiem postawionym polskim bohaterom, którzy walczyli, ginęli, cierpieli dla Polski.
Następnie pracownik Instytutu Pamięci Narodowej Kazimierz Krajewski przybliżył licznie zebranym uczestnikom postaci upamiętnionych bohaterów.
– Prawie cały wysiłek komunistycznego aparatu bezpieczeństwa, sił rosyjskich i rodzimego aparatu zdrajców, ukierunkowany był na zdławienie zbrojnego oporu konspiracji niepodległościowej. Mniejszym problemem była opozycja polityczna, z którą rozprawiono się zadziwiająco łatwo. Problemem było podziemie zbrojne. Wydaje się, że dzięki oporowi takich ludzi jak Jan Kmiołek, Stanisław Kowalczyk Polska uzyskała kilka lat opóźnienia, z którym komuniści mogli przystąpić do rozprawy z całym polskim społeczeństwem we wszystkich przejawach życia. Gdyby nie te kilka lat zapewne kondycja naszego społeczeństwa byłaby dziś znacznie gorsza niż ta, z którą mamy do czynienia – mówił.
Mszę Świętą w intencji zamordowanych odprawił ks. Tomasz Trzaska – kapelan muzeum przy Rakowieckiej. Uświadomił zebranym fakt, iż odpowiedzialni za ściganie „Wira” i „Baśki” funkcjonariusze komunistycznej bezpieki pozostali bezkarni. – Jeden z tych, którzy podpisywali się pod dokumentami, wciąż żyje. To rówieśnik pana Jana i pana Stanisława, major Ryba, stuletni dziś człowiek. Oskarżał, prowadził sprawę jako wojskowy prokurator. I nie chodzi o to, żeby być pełnym nienawiści i pragnienia zemsty, ale o to, by zło nazwać złem, a dobro nazwać dobrem – powiedział.
Ksiądz Trzaska dokonał również poświęcenia umieszczonej przy ścianie śmierci pamiątkowej tablicy. Jej odsłonięcia dokonali przedstawiciele rodzin zamordowanych, Kazimierz Krajewski i Dorota Cywińska. Jako motto na tablicy zamieszczone zostały słowa wypowiedziane przez Jana Kmiołka podczas pokazowego procesu w Pułtusku „Nie płacz, jeszcze się Polska o nas upomni”.
/oprac. Anna Ewa Król
fot. Marek Filipowicz/
