W przededniu 73. rocznicy wybuchu Powstania Warszawskiego, uczniowie z Międzyszkolnego Klubu Historycznego im. Armii Krajowej Ziemi Radzymińskiej, obecni byli na centralnych uroczystościach odbywających się w stolicy. We wtorek, 1 sierpnia o godzinie „W”, pamięć Bohaterów uczczona została również w Radzyminie.
W poniedziałek, 31 lipca – w przeddzień rocznicy jednego z najważniejszych wydarzeń w najnowszej historii Polski, uczniowie z Międzyszkolnego Klubu Historycznego im. Armii Krajowej Ziemi Radzymińskiej, uczestniczyli w spotkaniu z kombatantami w Muzeum Powstania Warszawskiego, a następnie w obchodach rocznicowych na terenie Politechniki Warszawskiej zorganizowanych przez Światowy Związek Żołnierzy Armii Krajowej i Korporację Akademicką Sarmatia.
W spotkaniu z uczestnikami Powstania Warszawskiego w Parku Wolności wziął udział prezydent Rzeczypospolitej Andrzej Duda. Na uroczystości byli obecni przedstawiciele najwyższych władz państwowych i samorządowych, parlamentu, duchowieństwa, wojska, a także różnych organizacji społecznych. Honorowe miejsca zajęli Powstańcy Warszawscy i reprezentanci środowisk kombatanckich na czele z prezesem Zarządu Głównego Związku Powstańców Warszawskich gen. Zbigniewem Ścibor – Rylskim i prof. Leszkiem Żukowskim – prezesem Światowego Związku Żołnierzy Armii Krajowej. Przybyłych gości powitał dyrektor Muzeum Powstania Warszawskiego Jan Ołdakowski. Następnie głos zabrał prezydent Andrzej Duda, który podziękował za możliwość spotkania z „Bohaterami Ojczyzny, a także Jego życia”. Zwracając się do zgromadzonych prezydent powiedział m.in.: „Powstanie być może nie osiągnęło zwycięstwa militarnego, ale wpisało się w wielką polską historię. I na pewno także dzięki bohaterstwu powstańców warszawskich możliwe było odzyskanie pełnej suwerenności pod koniec XX wieku”. Niezwykle ciepłe słowa prezydent skierował również do harcerzy, których obecność w Parku Wolności była bardzo widoczna (z okazji rocznicy wybuchu Powstania Warszawskiego odbył się I Zlot Harcerski czterech najważniejszych organizacji harcerskich w Polsce): „Chcę Wam osobiście z całego serca podziękować, że wysłuchaliście mojego apelu w Dzień Myśli Braterskiej, żeby w tych dniach być w Warszawie, żeby wspierać służbą obchody rocznicy wybuchu Powstania Warszawskiego”. W trakcie uroczystości prezydent Andrzej Duda wręczył sześciu uczestnikom powstania odznaczenia państwowe, jako wyraz pamięci, wdzięczności i szacunku dla walczących na barykadach Warszawy latem 1944 r. Za wybitne zasługi dla niepodległości Rzeczypospolitej Polskiej, bohaterską postawę i niezwykłą odwagę podczas II wojny światowej oraz kultywowanie polskich tradycji narodowych odznaczenia otrzymali: mjr Julian Kulski ps. „Goliat”, siostra Lucja Reszczyńska – sanitariuszka w czasie powstania, Ewa Jeglińska ps. „Ewa” – łączniczka pułku „Baszta”, Hanna Szeremeta-Węgrzecka ps. „Czarna Zośka”, Jadwiga Wiśniewska ps. „Sroka” i Halina Wołłowicz-Hołownia ps. „Rena”.
Następnie, przemówienia wygłosili: prezydent m.st. Warszawy Hanna Gronkiewicz-Waltz, prezesi: gen. Zbigniew Ścibor – Rylski i prof. Leszek Żukowski oraz Grzegorz Nowik – przewodniczący Związku Harcerstwa Rzeczypospolitej. Po zakończeniu oficjalnej części uroczystości mogliśmy porozmawiać, a także zrobić na pamiątkę wspólne zdjęcie z majorem Julianem Kulskim – żołnierzem Zgrupowania „Żniwiarz” oraz senatorem RP prof. Janem Żarynem. Spotkaliśmy się również z naszymi przyjaciółmi, harcerzami z 29 Drużyny Harcerskiej „Pogodni” z Ostrowi Mazowieckiej. Ponadto, uczennice z radzymińskiego Klubu udzieliły wywiadu stacji telewizyjnej TVP Polonia.
Po krótkim odpoczynku udaliśmy się na kolejne uroczystości rocznicowe, które po południu 31 lipca odbyły się na Politechnice Warszawskiej. Najpierw wzięliśmy udział w spotkaniu przy Pomniku Akcji V1-V2 znajdującym się przed Gmachem Głównym Politechniki, w którym uczestniczył dr Andrzej Glass – ostatni z żyjących członków Komitetu Budowy Pomnika V1-V2, prorektor Politechniki Warszawskiej prof. Krzysztof Lewensztajn, ppłk prof. Jerzy Majkowski, dr Piotr Kurek – przewodniczący Komisji ds. Młodzieży ŚZŻ AK, a także członkowie Prezydium Zarządu Głównego ŚZŻ AK: Jerzy Dorf i Maciej Jarosiński. W trakcie uroczystości, która odbyła się w asyście Pocztów Sztandarowych: Zarządu Głównego ŚZŻ AK, 3. Baonu Pancernego AK „Golski” oraz Korporacji Akademickiej Sarmatia, została naklejona tabliczka z kodem QR, zawierającym informacje o osobach biorących udział w badaniach elementów rakiety V2 przechwyconych od Niemców. (Raport profesorów PW został później dostarczony do Wielkiej Brytanii przez wywiad Armii Krajowej).
Na zakończenie nastąpiło złożenie kwiatów i zapalenie zniczy. W imieniu Zarządu Głównego ŚZŻ AK znicze zapalili członkowie Klubu Historycznego im. AK z Radzymina, co stanowiło dla nas duże wyróżnienie.
O godz. 17:00 przeszliśmy pod Pomnik 3. Baonu Pancernego AK „Golski”, gdzie została umieszczona kolejna tabliczka z kodem QR. (Warto podkreślić, że dwa lata temu żyjący Żołnierze „Golskiego” przekazali tradycje wraz ze swoim Sztandarem Korporacji Akademickiej Sarmatia).
Po okolicznościowych przemówieniach tabliczkę na Pomniku, wraz z prof. Markiem Cieciurą (twórcą oraz organizatorem upamiętniania Armii Krajowej i jej Żołnierzy za pomocą tabliczek z kodami QR) i dr Piotrem Kurkiem, umieścił Janusz Dipont ps. „Mały” – żołnierz AK ze Środowiska 3.Baonu Pancernego AK „Golski”. Tu również nastąpiło złożenie kwiatów, zapalenie zniczy i uczczenie minutą ciszy Bohaterów Powstania Warszawskiego.
We wtorek, 1 sierpnia wzięliśmy udział w uroczystej Mszy Świętej, którą w Kolegiacie Radzymińskiej odprawił ks. proboszcz Stanisław Popis. Podniosły charakter uroczystości podkreśliła obecność Sztandaru Żołnierzy AK Obwodu „Rajski Ptak”, którego Poczet stanowiła młodzież z Międzyszkolnego Klubu Historycznego im. Armii Krajowej Ziemi Radzymińskiej oraz Poczty Sztandarowe: Towarzystwa Przyjaciół Radzymina, Kościelnej Służby Porządkowej „Totus Tuus” oraz sztandary szkół z Radzymina i Słupna. Punktualnie o godz. 17:00 (godz. „W” – rozpoczynająca wybuch Powstania Warszawskiego w 1944 r.) rozległo się bicie kościelnych dzwonów i dźwięk syren. Ruch uliczny został na chwilę wstrzymany. Do wydarzeń sprzed 73 lat nawiązał w swoim kazaniu ks. Stanisław Popis, podkreślając doniosłość i znaczenie heroicznego zrywu mieszkańców stolicy w najnowszej historii naszego narodu. W ten sposób mieszkańcy miasta „Cudu nad Wisłą” oddali hołd bohaterom Powstania Warszawskiego. Na zakończenie wszyscy zgromadzeni w radzymińskiej świątyni odśpiewali pieśń „Boże, coś Polskę”, a następnie delegacja władz samorządowych wraz z młodzieżą z Międzyszkolnego Klubu Historycznego im. Armii Krajowej udała się na Cmentarz Poległych. W obecności: radnej Sejmiku Mazowieckiego Marzeny Małek, wiceburmistrza Radzymina Jarosława Grendy, przewodniczącego Rady Miejskiej w Radzyminie Krzysztofa Dobrzynieckiego wraz z wiceprzewodniczącymi: Elżbietą Wołynko i Andrzejem Dąbkiewiczem oraz uczniów ze szkół z terenu Gminy Radzymin dokonano złożenia kwiatów oraz zapalenia zniczy na mogile-pomniku radzymińskich Żołnierzy AK. Minutą ciszy, wszyscy zgromadzeni na słynnej nekropolii oddali hołd i uczcili pamięć tysięcy uczestników Powstania Warszawskiego. W owej chwili nasze myśli kierowały się również w stronę uczestników dramatycznych wydarzeń sprzed 73 lat na ziemi radzymińskiej. Na przełomie lipca i sierpnia w ramach akcji „Burza” żołnierze Armii Krajowej spod znaku „Rajskiego Ptaka” zdołali na kilka dni wyzwolić spod okupacji niemieckiej Radzymin oraz Tłuszcz. W sierpniu niektórzy z naszych Bohaterów walczyli z okupantem na barykadach powstańczej Warszawy, inni toczyli w tym czasie krwawe walki w regionie (m.in. pod Jerzyskami). We wrześniu 1944 r., gdy w Warszawie trwało jeszcze powstanie w ostatecznie już „wyzwolonym” tym razem przez sowietów Radzyminie rozpoczęły się aresztowania żołnierzy Polskiego Państwa Podziemnego. (Wielu z nich wywieziono potem na Wschód na nieludzką ziemię).
Należy życzyć sobie, aby w następnych latach uroczystości rocznicowe w naszym mieście nabrały jeszcze większego rozmachu i stały się również okazją do przypomnienia o heroizmie radzymińskich żołnierzy AK – uczestników powstania oraz akcji „Burza”. Będzie to wypełnienie słynnego przesłania Świętego Jana Pawła II, który podczas jednego ze spotkań z wiernymi powiedział: „Naród, który traci pamięć, traci swą tożsamość”.
Na zakończenie warto podkreślić, że w radzymińskie obchody 73. rocznicy wybuchu Powstania Warszawskiego obok władz samorządowych, kościelnych i młodzieży szkolnej zaangażowali się także przedstawiciele różnych organizacji społecznych. (Słowa uznania kierujemy pod adresem: organizatorów i uczestników zlotów motocyklowych MotoCud i Rajdów Katyńskich, Ochotniczej Straży Pożarnej w Radzyminie oraz kibiców Mazura Radzymin).
Cześć i Chwała Bohaterom Powstania Warszawskiego!
/opr. W. Kolatorski, R.L./
