Koniec stycznia to okres, kiedy to w wielu miejscach Mazowsza kultywuje się pamięć o jednym z najważniejszych zrywów narodowowyzwoleńczych, jakim było Powstanie Styczniowe 1863/4 r.
Jednym z akcentów wpisujących się w powstańczą tematykę jest zainicjowany w ubiegłym roku przez Stowarzyszenie Pepisko z okazji 155. rocznicy wybuchu powstania – projekt, którego celem będzie przywrócenie świadomości społecznej faktu istnienia tzw. Linii Powstańców, czyli szerokiej na kilkadziesiąt i długiej na kilkanaście kilometrów leśnej przecince, dokonanej przez wojsko carskie w celu utrudnienia powstańczym oddziałom działań partyzanckich w Puszczy Białej.
Obszar Puszczy Białej był drugim co do wielkości zgrupowaniem powstańczej partyzantki 1863 r. w granicach ówczesnego Królestwa Polskiego. To tu zachowała się unikatowa w skali kraju powstańcza pamiątka – biegnąca ze wschodu na zachód Linia Powstańców, funkcjonująca dziś, jako mało uczęszczana droga oddziałowa Lasów Państwowych Nadleśnictwa Wyszków.
Celem przecinki – Linii Powstańców, było utrudnienie działań operacyjnych powstańczej partyzantce. Wzdłuż linii, co kilkaset metrów rozstawiony był rosyjski wojskowy patrol, co kilka kilometrów większe zgrupowanie. Linia wyglądała jak granica, przez którą ciężko się było przedrzeć niezauważonym. Wielu powstańców styczniowych właśnie na owej przecince zostało pojmanych lub zabitych – pochowanych później w ziemnym kurhanie znajdującym się do dziś przy drodze do wsi Ochudno.
Jeszcze w 2018 r. Stowarzyszenie Pepisko zwróciło się do Lasów Państwowych z pomysłem stworzenia na ocalałym odcinku historycznej, poświęconej Powstaniu Styczniowemu w Puszczy Białej, ścieżki dydaktycznej. Jednakże zbieg pewnych okoliczności spowodował odsunięcie w czasie całego przedsięwzięcia. Sprawa na nowo ruszyła jesienią, kiedy to członkini Prawa i Sprawiedliwości Anna Król osobiście zaangażowała się w tę wyjątkową inicjatywę pozyskując dla jej realizacji przychylność ministra środowiska Henryka Kowalczyka, dyrektora Generalnej Dyrekcji Lasów Państwowych Andrzeja Koniecznego oraz nadleśniczego Nadleśnictwa Wyszków Waldemara Wańczyka.
Dzięki nawiązanej współpracy pomysł historycznej ścieżki dydaktycznej – Linia Powstańców, zrealizowany zostanie do końca kwietnia, aby z nastaniem rozpoczynającego się w maju letniego sezonu turystycznego, stanowić atrakcyjną ofertę dla młodzieży szkolnej, aktywnych i ciekawych lokalnej historii mieszkańców oraz przyjezdnych.
Ścieżka składać się będzie z m.in. oznaczenia szlaku, na którym ustawionych zostanie kilka trwałych tablic informujących o przebiegu partyzanckich działań na tym terenie, zadaszonego miejsca odpoczynku ze stołem i ławami, krzyża lub powstańczej drewnianej kapliczki, kamienia z pamiątkową tablicą.
/Marek Filipowicz
Stowarzyszenie Pepisko/
