90. rocznica zdania egzaminu dojrzałości przez kryptologa Jerzego Różyckiego stała się okazją do obchodów oraz odsłonięcia tablicy pamiątkowej, które odbyły się w dniach 21 – 22 kwietnia 2016 r. w I Liceum Ogólnokształcącym im. C.K. Norwida w Wyszkowie.
Dwudniowe obchody poświęcone Jerzemu Różyckiemu wyszkowskiemu absolwentowi z Liceum Ogólnokształcącego, który 90 lat temu zdawał egzamin dojrzałości, a potem zasłynął, jako deszyfrator niemieckiej maszyny Enigma, pozwoliły na bliższe poznanie tego tzw. „cudownego dziecka” kryptologii polskiej. Jerzy Różycki był najmłodszym z trójki kryptologów, którzy zasłynęli ze złamania kodu Enigmy. Wraz z Marianem Rejewskim i Henrykiem Zygalskim znacząco przyczynili się do zwycięstwa aliantów w II wojnie światowej. Dzięki nim ocalało setki tysiące, a nawet miliony istnień ludzkich, gdyż uzyskane informacje pozwalały na odpowiednie reagowanie wojsk i wywiadu.
Organizatorzy: starosta powiatu wyszkowskiego Bogdan Pągowski, burmistrz Wyszkowa Grzegorz Nowosielski, dyrektor I LO im. C. K. Norwida w Wyszkowie Dorota Piotrowska zaprosili mieszkańców na obchody, które odbyły się głównie na terenie ILO w Wyszkowie.
Pierwszego dnia gościem specjalnym wyszkowskich uroczystości był Janusz Różycki, syn Jerzego, który również zapisał ważną kartę w historii Polski. Artysta plastyk (absolwent warszawskiej ASP, przez 5 lat był asystentem malarza Tadeusza Dominika) był florecistą warszawskiej Legii, olimpijczykiem z Rzymu (1960), srebrnym medalistą z Tokio (1964), brązowym medalistą mistrzostw świata w Turynie (1961) i Buenos Aires (1962). Janusz Różycki na stałe mieszka na Wyspach Brytyjskich. Inauguracją stało się przeprowadzenie uroczystości olimpijskiej z udziałem Janusz Różyckiego. Tą część poprowadził Andrzej Rębowski witając zebranych w specyficzny sposób nawiązując do tradycji określającej datowanie uroczystości według lat, w których odbywały się olimpiady oraz na wzór komentatora sportowego zaanonsował gościa. Uczennice ILO wniosły oryginalną flagę olimpijską z Letnich Igrzysk XX Olimpiady z Monachium oraz replikę pochodni olimpijskiej z XVIII zimowej olimpiady w Nagano. W uroczystościach wzięli udział m.in. dr Marek Grajek – autor książki o Enigmie oraz Janina Sylwestrzak, córka Mariana Rejewskiego, jednego z trójki wybitnych kryptologów. Następnie odbyła się konferencja prasowa z udziałem Janusza Różyckiego, który odpowiadał na szereg pytań dot. jego kariery sportowej, opwiadal swoje koleje życia i przemyślenia. Pomyślano także o bardziej rozrywkowym zakończeniu spotkania, gdyż w krótkim występie oklaskiwano Bartosza Kuśmierczyka – półfinalistę The Voice od Poland oraz wirtuoza saksofonu Marcina Strus. Po południu w Miejsko – Gminnej Bibliotece – Publicznej w Wyszkowie została otwarta wystawa pn. „Jerzy Różycki i historia złamania kodu Enigmy”, a w trakcie konferencji popularno – naukowej pn. „Enigma, czyli jak polscy matematycy zmieniali losy świata” wysłuchano wykładu dr Marka Grajka.
W czasie drugiego dnia obchodów, poświęconych 90. rocznicy zdania egzaminu dojrzałości przez kryptologa Jerzego Różyckiego, na ścianie budynku I Liceum Ogólnokształcącego w Wyszkowie odsłonięto poświęconą mu tablicę. Dyrektor Dorota Piotrowicz przypomniała sylwetkę Jerzego Różyckiego. Tablicę odsłonili organizatorzy, syn Janusz Różycki, Janina Sylwestrzak oraz przewodniczący Samorządu Maciej Kopytowski. Tablicę poświęcił ks. proboszcz parafii św. Wojciecha Roman Karaś. Janusz Różycki nie ukrywał radości z powodu upamiętnienia jego ojca. Głos zabrali starosta Bogdan Pągowski oraz burmistrz Wyszkowa Grzegorz Nowosielski podkreślając znaczenie upamiętnienia znakomitego człowieka i patriotyczny wymiar uroczystości. Dalsza część obchodów odbyła się w sali gimnastycznej szkoły. Kryptolog Marek Grajek wygłosił krótki wykład. Została również zaprezentowana maszyna Enigma, którą przywieziono z Centrum Szkoleniowego Łączności i Informatyki im. gen. bryg. Heliodora w Zegrzu. Następnie starosta Wyszkowski wraz z burmistrzem Wyszkowa wręczyli nagrody laureatom konkursu matematyczno – informatycznego. Konkurs matematyczny przeprowadzono w trzech kategoriach wiekowych: klasa 2 szkoły podstawowej, klasy 3-4 szkoły podstawowej, klasy 5-6 szkoły podstawowej. Konkurs matematyczno-informatyczny: szkoły gimnazjalne, szkoły ponadgimnazjalne. Wszyscy uczestnicy otrzymali nagrody rzeczowe i dyplomy.
Obchody zakończył program artystyczny przygotowany przez uczniów I LO utrzymany w klimacie lat dwudziestych i w scenerii ówczesnej kawiarni. Tego dnia nastąpiło również nadanie imienia Jerzego Różyckiego Sali nr 13, a wieczorem w Sanktuarium św. Idziego odbyła się Msza święta w Jego intencji.
W celu utrzymania pamięci o Jerzym Różyckim współorganizatorzy obchodów, czyli Powiat Wyszkowski i Gmina Wyszków planują w przyszłości m.in. wprowadzenie stypendium naukowego im. Jerzego Różyckiego oraz postawienie na terenie miasta (Park K.F. Wazy lub Plac Wyzwolenia) symbolicznej ławeczki z podobizną kryptologa trzymającego maszynę szyfrującą na kolanach.
/J.Cz./
