28 marca 2019 r. w podziemiach Klasztoru Reformatów parafii pw. św. Piotra z Alkantary i św. Antoniego z Padwy uroczyście zostało otwarte, po wielu latach starań, Muzeum Węgrowa.
Ekspozycja muzealna pt. „Węgrów – miasto wielu kultur i religii” inicjująca otwarcie w miniony czwartek nowego węgrowskiego muzeum, została pomyślana, jako zaproszenie do odbycia podróży w czasie. Wędrując poprzez kolejne strefy możemy poznawać bogatą przeszłość miasta oraz kultury i religie, które na przestrzeni minionych pięciu wieków współistniały obok siebie. Jest to niewątpliwie wyjątkowe miasto, gdzie przez wieki żyli obok siebie katolicy, prawosławni, protestanci i Żydzi, a nie wiążą się z tym pogromy i tragiczne historie.
Przepięknie odrestaurowane podziemia zachwycają atmosferą i dbałością o jak najlepsze ukazanie historii, którą wzbogaca zastosowanie multimedialnego przekazu składającego się z muzyki, głosów, świateł i niezwykle bogatej palety barw większości eksponatów. Ekspozycja składa się z kilku sfer; Wprowadzenie do historii Węgrowa, Katolicy, Judaizm, Prawosławie, Protestantyzm i Szkoci, Epilog. Eksponaty rozmieszczone na pieczołowicie odnowionych murach, odpowiednio podświetlone, tworzą niepowtarzalną atmosferę. Ekspozycja, którą oglądamy przy dźwiękach odpowiedniej muzyki wędrując po obwodzie kwadratu, na pewno stanie się wyjątkową atrakcją muzealną, kulturalną i turystyczną Węgrowa.
Projekt ekspozycji „Węgrów – Miasto Wielu Kultur i Religii” został dofinansowany ze środków Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego kwotą 360 000 zł. Węgrów otrzymał z programów ministerstwa ponad 1 700 tys. zł
Pomysł utworzenia w podziemiach klasztoru muzeum narodził się w 2012 roku. Jego inicjatorką była ówczesna dyrektor Sokołowskiego Ośrodka Kultury, Maria Koc, obecnie wicemarszałek Senatu RP. Zostało powołane Stowarzyszenie Klasztor Węgrów – Centrum Dialogu Kultur, ale z braku odpowiedniego finansowania nie można było wcielić tej idei w życie. Dopiero pod koniec 2017 roku pojawiła się nadzieja, za sprawą inicjatywy Marii Koc, dzięki której zarezerwowano środki w budżecie państwa na 2018 rok. Scenariusz wystawy został opracowany przez zespół historyków: Michała Gochnę, Radosława Jóźwiaka, Romana Postka, dr Grzegorza Ryżewskiego, dr Marka Sobisza, przy ocenie teologicznej ks. dr Romualda Koska oraz konsultacjach z Elżbietą Wrzosek, Bogusławem Niemirką i Józefem Postkiem. Historycy odwiedzili szereg archiwów z terenu Polski, Białorusi i Litwy, skąd zostały pozyskane materiały na wystawę. Wielką życzliwość i pomoc przy tworzeniu ekspozycji okazała Synagoga im. Nożyków w Warszawie, Parafia Prawosławna w Siedlcach oraz w Warszawie, a także Parafia Protestancka w Węgrowie. Najstarsze eksponaty tj. grafiki, księgi i notatki historyczne, pochodzą z XVII wieku.
Prace adaptacyjne trwały od czerwca minionego roku, a zakończyły się grudniu.
Projekt aranżacji w oparciu o zaproponowany scenariusz przygotowała firma architektoniczno-projektowa „Plasma Project” z Krakowa. Zestawy multimedialne zostały przygotowane przez Group AV z Warszawy, przy współpracy z Michałem Banachem, grafikiem i programistą. Projekty wszystkich 100 eksponatów nieodpłatnie przygotowała drukarnia Efekt Studio Sp. z o.o. z Sokołowa Podlaskiego. Koordynatorem całego projektu był dr Marek Sobisz. Zaznaczyć należy, że projekt wsparły swoją pracą inne firmy i instytucje, m.in. firma Addit z Węgrowa wykonując elementy metalowe nieodpłatnie. Prace adaptacyjne zostały dofinansowane ze środków Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego, z funduszu Promocji Kultury. Partnerem ekspozycji jest Totalizator Sportowy, a samo otwarcie wystawy i uroczystości, które odbyły się 28 marca 2019 r. zostały dofinansowane ze środków Urzędu Miasta Węgrowa.
W wydarzeniu udział wzięli m.in. Wicepremier i Minister Kultury i Dziedzictwa Narodowego Piotr Gliński, Wicemarszałek Senatu RP Maria Koc (pomysłodawczyni muzeum), Poseł na Sejm RP Daniel Milewski, J.E. Ordynariusz diecezji drohiczyńskiej ks. Biskup Tadeusz Pikus, J.E. Prawosławny Biskup Hajnowski Paweł Tokajuk, Rabin Yehoshua Ellis – Emisariusz Shavei Izrael w Katowicach (naczelny rabin Górnego Śląska), proboszcz parafii ewangelicko-augsburskiej w Węgrowie ks. Paweł Szwedo, kierownik delegatury MUW w Siedlcach Anna Kaszuba, Starosta Węgrowski Ewa Besztak i Wicestarosta Marek Renik, Przewodniczący Rady Powiatu Węgrowskiego Leszek Redosz wraz z radnymi powiatu, Burmistrz Węgrowa Paweł Marchela, zastępcą burmistrza Halina Ulińska, przewodniczącą Rady Miejskiej Zofia Paczóska wraz z wiceprzewodniczącymi: Beatą Gashi i Jolantą Roguską oraz radnymi, samorządowcy z terenu powiatu węgrowskiego, m.in. burmistrz Łochowa Robert Gołaszewski, przedstawiciele instytucji i placówek kultury, dyrektorzy muzeów, środowisko turystyczne oraz zaproszeni goście.
Zejście do podziemi i otwarcie ekspozycji muzealnej poprzedziło przedstawienie w wykonaniu dzieci i opiekunów ze Specjalnego Ośrodka Szkolno-Wychowawczego w Węgrowie pt. „Ocalić od zapomnienia-historia mojej babci”. Była to opowieść o splatających się losach rodziny z okolic Starej Wsi opowiadanej przez polską dziewczynkę i żydowskiej rodziny, niosących sobie pomoc i szacunek. Nauczyciele ze szkoły zaprezentowali również żydowski taniec.
Gospodarzem uroczystości był ks. proboszcz Romuald Kosk, który przedstawił zebranym ideę i zamysł powstania wystawy, jej przesłanie: przedstawienie bogatej historii Węgrowa i przybliżenie wielokulturowości oraz podzielenie się tym bogactwem z ludźmi XXI wieku. „Tą niezwykłą historią chcemy się podzielić z ludźmi XXI wieku, którzy często szukają sposobów na koegzystencję ludzi stworzonych przez tego samego Boga, ale w różny sposób wyrażających swoją tożsamość religijną, kulturową i narodową” – powiedział proboszcz parafii. Następnie podziękował wszystkim, którzy przyczynili się do jej powstania.
Wicepremier i Minister Kultury i Dziedzictwa Narodowego Piotr Gliński podziękował za możliwość uczestniczenia w tak wspaniałej uroczystości. Jak podkreślał, to jest dla niego wielki honor i zaszczyt. „Dziękujemy, że możemy uczestniczyć w tak wzruszającym wydarzeniu, inscenizacji oddającej naszą tożsamość. (…) Jako społeczeństwo jesteśmy otwarci i tolerancyjni i gotowi jesteśmy współpracować w imię naszej Ojczyzny” – zwracał się do zebranych. Podziękował organizatorom i inicjatorom powstania muzeum i tej wystawy – ekspozycji, która będzie nam mówić o naszej tożsamości i będzie skierowana też do przedstawicieli młodego pokolenia. „Opowiadającą często trudną historię, ale też z przesłaniem, jakie wartości wybrali nasi przodkowie i to jest ważne obecnie, aby rozwijać nasze społeczności i naszą kochaną Ojczyznę”.
J.E. Ordynariusz diecezji drohiczyńskiej ks. Biskup Tadeusz Pikus wyraził radość z przeżywania wielkich wartości humanistycznych, wartości duchowych w tak dostojnym gronie oraz pogratulował umiejętności współpracy cechującej wszystkich, którzy przyczynili się do powstania muzeum. Opowiadając historię z okresu II wojny światowej przekazał też przesłanie: „Trzeba mieć mądre serce i rozum miłujący” i dziękując za ekspozycję muzealną życzył „Abyśmy my mieli serce otwarte dla wszystkich, ale i rozum miłujący”.
Wicemarszałek Senatu RP Maria Koc wspominała początki dotyczące trudnego rodzenia się pomysłu na powstanie tego miejsca – muzeum. Mówiła o trudnościach, ale też o potrzebie ochrony najwyższej klasy w Polsce obiektu barokowego, który otrzymał Węgrów z rąk książąt litewskich i przywrócenia go, jako obiektu kultury. Kiedy skierowała słowa podziękowania do Wicepremiera Glińskiego za ogromne środki dla Węgrowa, których nigdy nie było, za politykę historyczną państwa i rządu, na sali rozległy się gorące oklaski. Następnie podziękowała i przedstawiła osoby, które mają i miały wkład w powstanie muzeum.
Z kolei poseł Daniel Milewski zwrócił uwagę na to, że Węgrów i ziemia węgrowska kolejny raz staje się miejscem podkreślenia naszej tożsamości. Wspomniał niedawną uroczystość w Sadownem, teraz w Węgrowie, gdzie pokazywana jest historia naszych sąsiadów i naszych rodzin. Jak stwierdził, bez takiej osoby jak wicemarszałek Maria Koc, takie zajmowanie się historią nie byłoby możliwe. Jak się okazało powstanie Muzeum Węgrowa podkreśla wielką rolę miasta w historii Polski.
Głos zabrała również starosta powiatu węgrowskiego Ewa Besztak. Jako Węgrowianka wyraziła wielką radość, że taki obiekt w Węgrowie powstaje. Podziękowała Panu Premierowi, Księdzu Proboszczowi i Stowarzyszeniu, społecznikom za przekazanie swojej pracy i troskę, aby ta ekspozycja powstała. „Sukces ma wielu ojców, a tu ma tę Matkę Naczelną” – wskazywała Pani Starosta. „Rola Marii Koc na terenie miasta jest kluczowa – bardzo dziękujemy! Pani Marszałek ma taką cechę, że wszyscy skupiają się wokół i podążają za taką osobą”. Mówiąc o samorządzie zwracała uwagę, że dla samorządowców ważny jest rozwój powiatu, ale trudno dbać o przyszłość gospodarczą nie pamiętając o naszej przeszłości. Życzyła mieszkańcom, aby to miejsce żyło i tętniło życiem, i aby wiele osób poznawało naszą historię.
Burmistrz Węgrowa Paweł Marchela w swoim przemówieniu, określił otwarcie muzeum, jako kamień milowy w dziejach miasta. Podziękował Marszałek Marii Koc za skupienie tak wielu osób i różnych środowisk wokół idei powstania muzeum i doprowadzenia do jego realizacji.
Zapraszamy na stronę internetową naszej gazety: kurier-w.pl oraz na facebooka: Kurier W oraz youtobe kurierWtygodnik, gdzie zamieścimy fragmenty uroczystości oraz wypowiedzi gości.
Po przemówieniach nastąpiło wręczenie osobom zasłużonym dla powstania muzeum medali Jana Dobrogosta Krasińskiego przyznanych przez Stowarzyszenie Klasztor Węgrów. Osoba, którą jako pierwszą uhonorowano odznaczeniem był wicepremier Piotr Gliński. Medal wręczyli Maria Koc oraz ks. Romuald Koska.
Zebranych zaproszono na występ solowy Ani Filipek oraz utwór w wykonaniu Anety Mroczek (pianino) i Tomasza Mirowskiego (skrzypce), gdzie motywy muzyczne pochodziły z kilku kultur. Przed udaniem się do podziemi odbyła się uroczysta modlitwa dziękczynna ks. bpa Tadeusza Pikusa oraz pozostałych trzech przedstawicieli innych wyznań i religii. Ważnym i radosnym momentem było przecięcie wstęgi w drzwiach do części podziemnej, gdzie znajdowała się główna ekspozycja muzealna. Następnie zebrani na czele z Wicepremierem Piotrem Glińskim i Wicemarszałek Marią Koc w towarzystwie pozostałych gości zostali oprowadzeni po ekspozycji przez dr Marka Sobisza, kustosz klasztoru i ekspozycji w Węgrowie.
Ekspozycja jest pierwszą częścią całego projektu, w ramach, którego ma powstać Centrum Dialogu Kultur w Węgrowie.
/Janina Czerwińska/
