14 maja br. w Hotelu Marina Diana w Białobrzegach odbyła się konferencja pt. „Jak skutecznie i efektywnie opracowywać plany zagospodarowania przestrzennego” zorganizowana przez Starostę Legionowskiego w ramach projektu „O architekturze w duchu zrównoważonego rozwoju”.
W spotkaniu przewidziano udział mieszkańców, przedstawicieli organizacji pozarządowych, przedsiębiorców z terenu objętego działaniami LGD „Partnerstwo Zalewu Zegrzyńskiego” tj. gmin Jabłonna, Wieliszew, Serock, Nieporęt, Radzymin, Dąbrówka i Somianka.
W programie konferencji poruszano różne zagadnienia m.in.: zmiany w prawie budowlanym, zachowanie harmonii pomiędzy współczesną infrastrukturą budowlaną, a miejscowym krajobrazem naturalnym, tradycją i kulturą tego miejsca (ład przestrzenny), przedstawienie nowatorskich, ekologicznych rozwiązań w architekturze i urbanistyce oraz omówienie korzyści ze stosowania tych rozwiązań. Odbył się również blok szkoleniowy dot. skutecznego i efektywnego opracowywania planów zagospodarowania przestrzennego. To właśnie ta część interesowała szczególnie wójtów i burmistrzów, pracowników samorządowych odpowiedzialnych za tworzenie lokalnych planów zagospodarowania przestrzennego oraz radnych wszystkich siedmiu gmin wchodzących w skład Lokalnej Grupy Działania „Partnerstwo Zalewu Zegrzyńskiego”.
Oprawą konferencji była WYSTAWA DOBRYCH PRAKTYK tj. ekologicznych rozwiązań stosowanych na terenie objętym działaniami LGD, zaprezentowano m.in. zdjęcia, filmy, projekty, makiety. Przedstawione zostały nagrodzone prace w ogłoszonym przez gminę Nieporęt konkursie na opracowanie koncepcji programowo – przestrzennej zagospodarowania gminnych terenów rekreacyjno – wypoczynkowych nad Jeziorem Zegrzyńskim – portów Nieporęt i Pilawa, zwycięskie prace konkursowe na opracowanie koncepcji architektonicznej zagospodarowania przestrzeni publicznych terenów w obszarze centrum wsi Wieliszew oraz nie mniej ciekawy projekt Osiedla Nowopole. Prace miały na celu ukazanie spójnej wizji zagospodarowania newralgicznych miejsc przestrzeni publicznej na terenie dwóch gmin wchodzących w skład LGD, przy wykorzystaniu potrzeb mieszkańców, istniejących uwarunkowań urbanistycznych, funkcjonalnych, krajobrazowych oraz ukazaniu kultury i tradycji tych miejsc.
Otwarcia konferencji i powitania uczestników dokonał Jan Grabiec – starosta legionowski wraz z Edwardem Trojanowskim – prezesem Lokalnej Grupy Działania „Partnerstwo Zalewu Zegrzyńskiego”. W czasie paneli trwających kilkadziesiąt minut o zagadnieniach dotyczących tematu konferencji mówili zaproszeni prelegenci. Rajmund Ryś – dyrektor Departamentu Polityki Przestrzennej w Ministerstwie Infrastruktury i Rozwoju omówił politykę przestrzenną i miejską w świetle aktualnych działań Ministerstwa. Aleksander Hetko – radca prawny, instruował zebranych, jak prawidłowo konstruować plany zagospodarowania przestrzennego. Tematyka interesowała uczestników, więc zadawano pytania oraz wymieniano doświadczenia związane ze sporządzaniem planów zagospodarowania. Szkolenie podzielona na dwa bloki. Następnie Rafał Nadolny – Mazowiecki Wojewódzki Konserwator Zabytków omówił zachowanie harmonii pomiędzy współczesną infrastrukturą budowlaną, a miejscowym krajobrazem naturalnym, tradycją i kulturą tego miejsca, poprzez prezentację ciekawych przykładów wkomponowania zabytków architektonicznych we współczesny krajobraz architektoniczny. Z kolei Leszek Mroczyński – architekt mówił o promocji tradycyjnej architektury mazowieckiej, jako inspiracji dla współczesnej architektury. Stawiał pytania, na które od razu udzielał odpowiedzi np.: Czemu promować właśnie tradycyjną architekturę tego regionu? Jakie obszary tematyczne i jakie elementy tej architektury winny podlegać promocji? Co z architekturą współczesną lub inaczej mówiąc – z architekturą nowoczesną? Kto miałby być adresatem tej promocji i dlaczego? Kto miałby brać czynny udział w tak pomyślanej promocji? Skąd czerpać wzory? Jak twierdził nie chodzi tu o działańia pro-estetyczne, ale o czystą ekonomię – okolica taka jak strefa Zalewu Zegrzyńskiego, to teren o niebagatelnych walorach przyrodniczych i krajobrazowych. Jednocześnie jest to strefa silnej ekspansji rekreacyjnej i mieszkaniowej aglomeracji stołecznej. W związku z powyższym mamy tu do czynienia z typowym, planistycznym konfliktem interesów. Trwa tu również typowy dialog ludzi i grup, próbujących realizować, często sprzeczne ze sobą, programy i przedsięwzięcia. Niestety, w trakcie działań zwykle nie pamięta się o konieczności zadbania o dobro ogólne, jakim dysponuje teren. Potrzebna jest edukacja, potrzebny jest dobry przykład. Należy dążyć do ustalenia kodeksu zasad do stosowania przy realizacji przedsięwzięć inwestycyjnych. Jedynym możliwym sposobem prawnego usankcjonowania takiej listy jest umieszczanie jej w opracowaniach planistycznych, stanowiących dokumenty prawa miejscowego. Wzorce można czerpać z tradycyjnej zabudowy, a nowoczesne budowle można znakomicie wpisać w istniejący pejzaż, nie tracąc nic z jego uroków. Adresatem tej promocji winni być przede wszystkim sami inwestorzy – począwszy od budujących niewielkie budynki w zabudowie rekreacyjnej, poprzez osiedla zabudowy mieszkaniowej jedno- i wielorodzinnej, a na dużych obiektach usługowo – rekreacyjnych (hotele, centra konferencyjne) kończąc. Brak estetyki zabudowy leży w czasach wcześniejszych, a ponadto wiele jest tzw. „dzikich”. Obowiązek takiej promocji w największym stopniu spoczywa na miejscowych władzach, ale może też być doskonale realizowany w ramach szeroko rozumianego partnerstwa władza – społeczeństwo. Kolejnym tematem była „Funkcje Jeziora Zegrzyńskiego w świetle Analizy Funkcjonalnej Zalewu Zegrzyńskiego”. Przedstawiali ją Krzysztof Choromański, Aleksandra Wiszniewska i Ireneusz Kamiński. Najważniejszą funkcja jest ekologiczna, dająca trwałość rozwoju i realizacje innych funkcji tj. osadniczej, rekreacyjnej i Zalewu, jako źródła wody. Inne, czyli energetyczna, rybacka i przeciwpowodziowa obecnie nie jest istotna dla rozwoju Zalewu Zegrzyńskiego. „Ważne jest, co zostawimy naszym dzieciom i wnukom” – z mocą podkreślał prelegent. Przypomniano również, że 45% obszaru 8 gmin otaczających Zalew Zegrzyński wchodzi w skład Warszawskiego Obszaru Chronionego Krajobrazu i nie powinno tam być inwestycji uciążliwych. Zwracano uwagę na nieuchronność rozbudowy sfery mieszkalnej i infrastruktury związanej z osiedlającymi się tu mieszkańcami. Rodzi to wielkie problemy dla samorządów, gdyż nie ma opracowanej koncepcji studium urbanistycznego dla całego regionu. Dyskutowano o możliwościach stworzenia potrzebnego dokumentu. Na zakończenie spotkania prelegenci odpowiadali na nurtujące uczestników pytania i wywiązała się żywa wymiana zdań. Samorządowcy nie uważali, że jest możliwą pójścia w poprzek tendencjom rozwojowym na ich terenie, architekci zaś zastanawiali się, jak zdyscyplinować Wydziały Architektury w zakresie osiągania w miarę jednolitej zabudowy. Sytuację znacznie pogarsza aglomeracja warszawska. Jak twierdzono potrzebne jest uzyskanie dla regionu statusu obszaru funkcjonalnego i stosownych narzędzi m.in. takim rozwiązaniem może być klaster architektury mazowieckiej.
Na zakończenie starosta legionowski oraz prezes Lokalnej Grupy Działania dokonali krótkiego podsumowania oraz podziękowali uczestnikom za przyjęcie zaproszenia jak i aktywny udział w konferencji.
Była to już ostatnia konferencja organizowana w ramach projektu „O architekturze w duchu zrównoważonego rozwoju”. Z uwagi jednak na istotę poruszanych kwestii, a także duże zainteresowanie tematem Starosta legionowski zapewnił o realizacji takich przedsięwzięć w przyszłości, również przy wykorzystaniu środków zewnętrznych. Podsumowaniem realizacji projektu będzie wydanie albumu, prezentującego najciekawsze tradycje architektoniczne obszaru Lokalnej Grupy Działania „Partnerstwo Zalewu Zegrzyńskiego”, w zestawieniu z nowoczesnymi rozwiązaniami stosowanymi w dzisiejszej architekturze i urbanistyce. Album zostanie wydany już wkrótce.
/Janina Czerwińska/
