1 marca 2020 r. władze i mieszkańcy Wyszkowa oraz powiatu godnie obchodzili uroczystości poświęcone pamięci Żołnierzy Wyklętych – Żołnierzy Niezłomnych.
Uroczystości rozpoczęto już 28 lutego, spotkaniem ze świadkami historii i filmem pt. „Bracia Kmiołkowie” i koncertem przygotowanym przez młodzież szkół średnich. Główne obchody jednak odbyły się 1 marca 2020 r. Na początku odprawiona została Msza Św. celebrowana przez proboszcza parafii ks. kan. dr Zdzisława Golana i z oprawą Młodzieżowej Orkiestry Dętej OSP w Wyszkowie pod batutą Józefa Bieganowskiego. Orkiestra uczestniczyła również w kolejnej części obchodów – oficjalnej, która odbyła się na placu przed Pomnikiem Żołnierzy Wyklętych – 51 poległych i pomordowanych w latach 1944-1952. Głównym organizatorem obchodów był samorząd powiatu wyszkowskiego, a uroczystego charakteru nadawała obecność żołnierzy
Po ceremoniale wojskowym, jako pierwszy głos zabrał starosta powiatu wyszkowskiego Jerzy Żukowski:
„To wielki dzień, bo dziś wyraźnie widać, że Żołnierze Wyklęci żyją. Żyją
w naszych wspomnieniach, pamięci, od paru lat także w naszej historii. Nie mam wątpliwości, że żyją dopóki istnieje pamięć o nich, żyją dotąd, dopóki pamięta o nich Polska i Polacy. Komuniści zabili wielu z nich, ale nie zdołali zniszczyć tego, co najważniejsze. Odebrali im życie, ale nie odebrali ducha, bo ich duch był zawsze duchem Ojczyzny. Nie zabili honoru, bo honor od zawsze był tożsamy z piękną historią polskiego oręża, polskiej armii. Jest z nami podpułkownik Dariusz Kozłowski Dowódca 53 batalionu lekkiej piechoty w Siedlcach 5 Mazowieckiej Brygady Obrony Terytorialnej, kontynuator najlepszych tradycji wojska polskiego, także tradycji żołnierzy niezłomnych. Dziękuje Panie Pułkowniku, że w tym ważnym momencie jesteście ze społeczeństwem powiatu wyszkowskiego. Dziękuje, że 5 Mazowiecka Brygada Obrony Terytorialnej jest dzisiaj z nami w Wyszkowie.
Prawdą jest, że zawsze byli w naszym społeczeństwie ludzie – nie tylko bohaterscy żołnierze – którzy dla wartości, jaką jest Ojczyzna, honor, wiara, gotowi byli poświęcić to, co największe – życie, czasem nie tylko swoje, ale również swoich najbliższych. I kiedy mówimy o Żołnierzach Niezłomnych, o tych, którzy walczyli z bronią w ręku, musimy także pamiętać o wszystkich tych, którzy byli z nimi, którzy wspierali ich czynem, pomocą, wsparciem, schronieniem, dając im żywność, przynosząc informacje. Musimy pamiętać także o tych, którzy po nich zostali- ich najbliższych, którzy nierzadko cierpieli prześladowania. Rodzinom Niezłomnych często łamano życie dlatego, że ojciec, wuj, brat był tym, który sprzeciwiał się komunistycznej władzy przyniesionej tutaj w roku 1944 na sowieckich bagnetach.
Powiat Wyszkowski ma swoich bohaterów. Ma swoich Żołnierzy Wyklętych. Ich nazwiska, pseudonimy są już dzisiaj wyryte na płycie pomnika, obok którego właśnie stoimy. Pamięć i cześć – po długich latach zapomnienia bądź celowego przemilczania niewygodnej historii – zostały im przywrócone.
W tym miejscu kłaniam się wszystkim żyjącym, ale też i tym zmarłym bohaterom mrocznego okresu stalinizmu. Kłaniam się także i ich rodzinom. Wy byliście prawdziwymi bohaterami, to wy mieliście rację, to Wy staliście w prawdzie. Przez wiele lat byliście samotni, ale dziś, wreszcie historia oddaje Wam zasłużony pokłon. Pozwólcie, że z tego miejsca zawołam: cześć i chwała bohaterom! Powiat Wyszkowski nigdy nie zapomni swoich najwierniejszych córek i synów.”
Następnie został odczytany przez przewodniczącego Rady Powiatu Wyszkowskiego Waldemara Sobczaka list okolicznościowy od prezydenta RP Andrzeja Dudy (treść listu zamieścimy w tekście na stronie internetowej naszej gazety www.kurier-w.pl)
„Już po raz dziesiąty obchodzimy Narodowy Dzień Pamięci Żołnierzy Wyklętych, jako święto państwowe, z inicjatywą ustanowienia, którego wystąpił przed dekadą prezydent prof. Lech Kaczyński. Tegoroczne uroczystości w szczególny sposób współbrzmią z trwającymi narodowymi obchodami setnej rocznicy odzyskania niepodległości Rzeczpospolitej Polskiej, w ramach, których świętować będziemy stulecie naszego największego zwycięstwa militarnego w XX wieku – wojny polsko – bolszewickiej, o której losach zdecydowała wiekopomna wiktoria warszawska. Czcząc pamięć i czyny bohaterów drugiej antykomunistycznej konspiracji, warto przypomnieć, jak ogromnie ważnym wydarzeniem był dla naszych przodków i poprzedników rok 1920. Triumf w boju, odniesiony przez przeszło milion rodaków, w znacznej mierze ochotniczo wstępujących do Wojska Polskiego, zjednoczył nasz naród. Przez blisko półtora wieku podzieleni granicami zaborów, Polacy stanęli razem do walki o ojczyznę – i zwyciężyli. Odparli Armię Czerwoną sprzed samych wrót stolicy. Ocalili własne odrodzone państwo, a także wolność wielu innych narodów Europy. Triumf 1920 roku był najważniejszym wspólnotowym doświadczeniem pokolenia Niepodległej. Odznaczenia wojskowe, dokumenty, zdjęcia i inne pamiątki udziału w wojnie przeciw bolszewikom przechowywano w polskich domach jak najdroższe relikwie. W takiej też atmosferze dorastała następna generacja, uformowana już w wolnej Polsce. W swoich rodzinach, szkole, harcerstwie otrzymywali przekaz tej tradycji, nie wiedząc jeszcze, że wkrótce przyjdzie im tak jak ich ojcom zmierzyć się ze Związkiem Sowieckim. Agresja 17 września 1939 roku i okupacja ziem wschodnich, zbrodnia katyńska i masowe wywózki były pierwszym etapem zemsty bolszewików za klęskę i upokorzenie z 1920 roku. Etap drugi nadszedł wraz z ponownym wkroczeniem sowietów na przedwojenne terytorium Rzeczpospolitej w styczniu 1944 roku. Represje objęły już nie tylko kadrę oficerską i elity, lecz cały naród. Ze sprzeciwu wobec tego nowego zniewolenia zrodziło się powstanie antykomunistyczne, którego uczestnikom składamy dzisiaj hołd, jako bohaterom naszej wolnej, niepodległej, suwerennej Polski. Reżim komunistyczny bezwzględnie zdławił ten opór. Zniszczył siły podziemia za pomocą intryg i zdrady, inwigilacji i szantażu, przeciw oddziałom partyzanckim wysyłając czołgi i lotnictwo. Skrytobójczo wymordował, skazał na kary śmierci i długoletniego więzienia tysiące polskich patriotów. Chciał też wymazać pamięć o nich, podobnie jak niszczył pamięć o triumfie 1920 roku. Z biblioteki planowo usunięto książki poświęcone wojnie polsko – bolszewickiej, a konspiracyjne archiwalia były dostępne tylko dla zaufanych partyjnych badaczy. Prawdę zastąpiła propaganda, szkalująca tych, którzy ośmielili się przeciwstawić woli Stalina. Zemsta za pokonanie najeźdźcy i kara za zryw niepodległościowy miały być takie same – śmierć, niesława i zapomnienie. My, Polacy, przechowaliśmy jednak wiedzę o tym, kto w naszych dziejach najnowszych zasłużył na chwałę, a kto na potępienie, kto był patriotą wiernym ojczyźnie, a kto się jej sprzeniewierzył. A kiedy ponownie odzyskaliśmy wolność, pamięć i prawdę ocalone w rodzinach i środowiskach kombatanckich stały się własnością całego narodu. Dziś znów, tak jak w latach międzywojnia, bohaterowie wojny 1920 roku mają swoje pomniki i poczesne miejsca w historii ojczystej. I także ich następcy – niezłomni żołnierze antykomunistycznego powstania mają dziś swoje miejsce w panteonie obrońców niepodległej Rzeczpospolitej. Patrząc wstecz na minione dekady, doceniamy wielką pracę historyków, pisarzy, filmowców, muzyków, dzięki którym dzieje powojennego podziemia stały się powszechnie znane. Jesteśmy głęboko wdzięczni badaczom, którzy odnaleźli i zidentyfikowali szczątki tak wielu bohaterów drugiej konspiracji. Wreszcie, dziękujemy także tym wszystkim, dzięki którym żołnierze wyklęci są obecnie nie tylko postaciami znanymi z pomnikowych woluminów i posągów, ale towarzyszą nam w naszej codzienności, jako bohaterowie kultury popularnej i symbole żywej tradycji, ważnej dla nas, współczesnych, patronujących ulicom i placom, ale też imprezom masowym, takim jak biegi “Tropem Wilczym” i inne zawody sportowe, konkursy lub rajdy śladami poszczególnych zgrupowań. Uważam to za wielką zasługę dla naszej narodowej pamięci i umacniania patriotyzmu Polaków, że dzięki państwu pracy dobro, wielkość, odwaga, wierność, szlachetność okazały się wartościami nie tylko wzniosłymi, ale też atrakcyjnymi i po prostu modnymi. Jestem przekonany, że te pozytywne zjawiska społeczne będą trwać i rozwijać się przez następne lata. Niech świętowanie uroczystości ku czci bohaterów powstania antykomunistycznego przyczynia się do budowania ducha siły polski wolnej, niepodległej i wiernej swojemu dziedzictwu. Cześć i chwała bohaterom! Wieczna pamięć poległym za Niepodległą!”.
Przekazano również list okolicznościowy od Ministra Obrony Narodowej Mariusza Błaszczaka, który został odczytany przez dowódcę 53. Batalionu Lekkiej Piechoty w Siedlcach ppłk. Dariusza Kozłowskiego. List wystosowany przez Ministra Cyfryzacji Marka Zagórskiego odczytał Jakub Groszkowski, a od poseł na Sejm RP Anny Siarkowskiej odczytał Tomasz Ruciński. Wysłuchano również senatora RP Roberta Mamątowa, który podkreślał jak bardzo się cieszy obecności tak wielu młodych osób, bo to oni „…będą po nas dalej nieśli pamięć o żołnierzach niezłomnych”. Bardzo poruszające wystąpienie wygłosiła Teresa Czajkowska – córka kpt. Mariana Czajkowskiego. W imieniu rodzin Żołnierzy Niezłomnych z powiatu wyszkowskiego mówiła o wyjątkowym bohaterstwie i tym jak wywalczyli nam wolność płacą życiem oraz jak bardzo zasłużyli na tą piękną uroczystością.
Został przeprowadzony uroczysty apel pamięci przez kpt. Pawła Paszko przy udziale żołnierzy, a następnie oddano salwę honorową na cześć poległych. Po przejściu pod pomnik delegację: samorządu powiatu wyszkowskiego i miasta Wyszkowa, przedstawiciele władz i Parlamentu RP, służb mundurowych, organizacji pozarządowych, przedstawiciele Prawa i Sprawiedliwości, Gazety Polskiej, reprezentacja wyszkowskich Piłsudczyków, rodziny poległych, uczniowie szkół powiatu wyszkowskiego oraz mieszkańcy, z głębokim szacunkiem złożyli wieńce przy Pomniku Żołnierzy Wyklętych i Ofiar Terroru Komunistycznego w latach 1944 – 1952.
Dowódcą uroczystości był kpt. Paweł Izdebski, a całość poprowadziła kapral Weronika Teluk.
/J.Cz./
