W minioną, mroźną sobotę 26 styczna odbyły się głównie radzymińskie uroczystości z okazji 150. rocznicy wybuchu Powstania Styczniowego, których inicjatorem było Towarzystwo Przyjaciół Radzymina.
Senat ogłosił rok 2013 „Rokiem Obchodów Powstania Styczniowego”. Towarzystwo Przyjaciół Radzymina znacznie wyprzedziło tę Uchwałę, ponieważ przez cały ubiegły rok przygotowywało się do obchodu 150. rocznicy Powstania Styczniowego. Zaproszeni goście najpierw spotkali się w zabytkowym gmachu Liceum Ogólnokształcącego im. C.K. Norwida, gdzie uczczono i upamiętniono Romana Żulińskiego – nauczyciela matematyki w mieszczącym się wówczas w tym miejscu Instytucie Nauczycieli Elementarnych. (Był on bliskim współpracownikiem Romualda Traugutta, członkiem pięcioosobowego Rządu Narodowego, straconego na stokach Cytadeli Warszawskiej w sierpniu 1864 roku. Licznie zgromadzonych na uroczystym apelu w auli szkoły powitała dyrektor LO pani Urszula Zimińska. Wśród gości znaleźli się m.in.: Piotr Uściński – Starosta Powiatu Wołomińskiego, wicestarosta Konrad Rytel, burmistrz Radzymina Zbigniew Piotrowski wraz z przewodniczącym Rady Miejskiej Markiem Brodziakiem i radnymi, wójt Klembowa Kazimierz Rakowski, Andrzej Rybus-Tołłoczko z Urzędu Wojewódzkiego oraz przedstawiciele Urzędu Marszałkowskiego, kombatanci ze ŚZŻAK Okręgu Warszawa Wschód, dyrektorzy szkół i organizacji z terenu gminy Radzymin. W trakcie uroczystości słowa do zgromadzonych skierowali: pan starosta Piotr Uściński oraz ks. proboszcz Stanisław Kuć. Prelekcję o Romanie Żulińskim – twórcy powstańczej poczty, wygłosiła Aleksandra Syrówka z klasy IC. Krótką prezentację na temat Powstania Styczniowego przygotowała pani Karolina Odelska. Następnie wszyscy udali się przed gmach Liceum, gdzie w obecności pocztów sztandarowych nastąpiło odsłonięcie tablicy upamiętniającej Romana Żulińskiego. Ceremonii jej poświęcenia dokonali dziekan radzymiński ks. prał. Stanisław Kuć wraz z ks. Feliksem Chudzikiem – proboszczem parafii św. Stanisława BM w Nowych Załubicach.Następnie wszyscy zgromadzeni przemaszerowali pod gmach byłego Starostwa Radzymińskiego, gdzie nastąpiło odsłonięcie i poświęcenie pomnika upamiętniającego mieszkańców Radzymina publicznie powieszonych za udział w Powstaniu. (Obelisk w formie krzyża na kurhanie z polnych kamieni projektu Grzegorza Bońskiego ufundowany został ze składek własnych przez członków Towarzystwa Przyjaciół Radzymina. Na pomniku umieszczono tablicę pamiątkową, którą tak jak i na gmachu szkoły ufundowało Starostwo Powiatowe w Wołominie). Tu również poświęcono pamiątkową tablicę i złożono kwiaty. Ostatnia część uroczystości odbyła się w Miejskiej Sali Koncertowej. Tu usłyszeliśmy niezwykłą, przejmującą prelekcję na temat Powstania Styczniowego wygłoszoną przez Prezesa TPR Jana Wnuka., który przybliżył wszystkim drobiazgowo przebieg powstania, społeczne zaangażowanie i ogromną ofiarę, jaką Polacy, w tym też mieszkańcy Radzymina i okolic złożyli na ołtarzu Ojczyzny. Nie ukrywamy, że Powstanie Styczniowe to „konik” i pasja p. Jana Wnuka naszego ogromnego patrioty i historyka. Największą jednakże furorę tego dnia zrobili uczniowie Gimnazjum Zespołu Szkół w Słupnie, którzy pod kierunkiem p. Marzanny Getki i p. Ewy Nowakowskiej, przygotowali niezwykły spektakl “Zbrojni Nadzieją”. To było widowisko zawierające kunszt, maestrię aktorstwa i wokalistyki. Otrzymaliśmy ogromny ładunek patriotyzmu. Cudowna sceneria starego dworku jak z obrazu Grottgera. Pełne realia tamtej epoki. Kobiety haftujące sztandar dla powstańców. Niezwykłe stroje. Polska w żałobie. Czarne żałobne suknie i misternie udziergane szydełkowe białe kołnierzyki. Za te kołnierzyki dziękujemy mamom, które je wykonały. Recytatorzy, chórzyści i opiekunki jednakowo ubrane. Ślicznie upięte włosy. Zadbano tu o każdy detal. Niezwykle to działało na odbiorców. Do tego wysoki poziom recytacji i cudny śpiew. Większość prezentowanych pieśni nie była znana publiczności. Ten występ urzekł i poruszył wszystkich. Aplauz na stojąco był wyrazem największego uznania widowni. Dawno Radzymin nie otrzymał tak potężnej dawki patriotyzmu. Towarzyszyły temu łzy wzruszenia. Zespół otrzymał podziękowania od burmistrza Zbigniewa Piotrowskiego i prezesa TPR Jana Wnuka, a dyrektor szkoły pani Elżbieta Bielec otrzymała dyplom z gratulacjami. Jeszcze raz dziękujemy pani Dyrektor E. Bielec za występ tak bardzo uzdolnionej młodzieży, za ogromną pracę oddanych i zaangażowanych nauczycieli. Za to, że zawsze pierwsza podejmuje trudne wezwania do działania na rzecz kultury w naszej gminie, że zawsze można na nią liczyć.
Od kilku lat każdy wytęp uczniów tej szkoły zasługuje na najwyższe uznanie publiczności, członków TPR i przypuszczamy, że całej społeczności gminy Radzymin. Tym występem byliśmy bardzo wzruszeni. Dziękujemy! Uroczystości zakończyliśmy podsumowaniem i rozdaniem nagród uczestnikom konkursu plastycznego „ Jak na obrazie Grottgera”. W konkursie wzięli udział uczniowie Gimnazjum nr 2 w Radzyminie , w Słupnie i Zasadniczej Szkoły Zawodowej w Radzyminie. Nagrodzone prace plastyczne gimnazjalistów, naśladujące malarstwo Artura Grottgera oglądali goście na wystawie. Nagrodę specjalną otrzymała Paulina Osik z Zespołu Szkół im. Eleonory Czartoryskiej i jej koleżanki : I Adela Wiencko, II Karolina Białek, III Martyna Budek i wyróżnienie Marcin Górski. Ze Słupna nagrody otrzymali: I Karolina Pietrzak, II Justyna Tochwin, III Wiktoria Skrętowska. Nagrody wręczał Przewodniczący Rady Miasta i Gminy Radzymin Marek Brodziak, a fundatorami byli Radni i Dyrektor ROKiS Mirosław Jusiński. Laureaci obu konkursów otrzymali od Starostwa Powiatowego w Wołominie książki „Powstanie Styczniowe” wydane przez Towarzystwo Przyjaciół miasta Kobyłka, a od Dyrektora Miejskiej Biblioteki w Radzyminie Michała Kamińskiego płytę „Radzyminiacy to my”, od Towarzystwa Przyjaciół Radzymina albumy „Radzymin zapisany w pamięci” – za co wszystkim fundatorom i ofiarodawcom dziękujemy. Na ręce pana Władysław Kolatorskiego przekazano podziękowania dla Gimnazjum nr 1 za konkurs historyczny. Nad przebiegiem obu konkursów czuwała Hanna Grzegorek członek Zarządu TPR, która w imieniu członków TPR dziękuje Wszystkim, którzy przyczynili się do tej niezwykle pięknej uroczystości.
/opr. Rafał S. Lewandowski, Hanna Grzegorek/
Roman Żuliński – urodził się 28 lutego 1834 roku w Warszawie. Był nauczycielem matematyki w szkołach warszawskich, oraz wykładowcą w Instytucie Nauczycieli Elementarnych w Radzyminie, jedynym w Królestwie Polski seminarium nauczycielskim. Opracował dwa podręczniki: ,,Arytmetykę dla użytku nauczycieli elementarnych”, oraz ,,Zasady rachunku różniczkowego i całkowego”. miał wybitne zdolności wychowawcze i cieszył się wielkim szacunkiem swoich uczniów. Brał czynny udział w ruchu społeczno-oświatowym. Był działaczem Towarzystwa Naukowego i Warszawskiego Towarzystwa Dobroczynnego. Opowiadał się przeciwko przedwczesnemu wybuchowi powstania, bo chciał, aby było jak najlepiej przygotowane. Jednak pod wpływem Jana Kajetana Janowskiego, członka powstańczego Rządu Narodowego w maju 1863r. przystąpił do organizacji powstańczej i aktywnie działał w niej do końca życia. Kierował urzędem powstańczej poczty. Zorganizował konspiracyjny system pocztowy i uczynił go niemalże doskonałym. Poczta powstańcza przenosiła nie tylko korespondencje, odzież i środki opatrunkowe, ale tez broń i amunicję. Obejmowała ona teren całego Królestwa Polskiego i do końca powstania nie została wykryta. W Rządzie Romualda Traugutta kierował również jego ekspozyturą, której zadaniem było rozsyłanie rozkazów, pism i odezw rządowych, oraz przechowywanie archiwum powstańczego, map i pieczęci. Aresztowany 6 marca 1864r. był więziony w X Pawilonie Cytadeli Warszawskiej. Przeszedł okrutne i długotrwałe śledztwa i wraz z Romualdem Trauguttem i trzema innymi członkami Rządu Narodowego, został skazany na karę śmierci przez powieszenie. Wyrok wykonano na stokach Cytadeli 5 sierpnia 1864roku.
