„Ja was ogromnie kocham o dzieci/ Piosnka ma do was na skrzydłach leci
I rwie się do was jako to ptaszę/ Leciuchno wzlata nad główki wasze.
(…) I jeszcze jedno ostatnie słówko/ Nad każdą małą dziecięcą główką
Piosnka ma szepcze nim w dal uleci/ Ach, bądźcie dobre, ach, dobre, dzieci!”.
(M. Chełmońska-Szczepankowska)
W czwartek, 17 października w Miejskiej Sali Koncertowej im. F. Chopina w Radzyminie odbył się I Gminny Konkurs Recytatorski Poezji Michaliny Chełmońskiej-Szczepankowskiej, którego organizatorem była Szkoła Podstawowa nr 2 w Słupnie.
Do udziału w pierwszej, historycznej edycji konkursu zadedykowanego Apostołce Dzieci w sześćdziesiątą rocznicę jej śmierci, zgłosiły się wszystkie szkoły podstawowe z terenu gminy Radzymin. W sumie, wiersze Michaliny Chełmońskiej-Szczepankowskiej recytowało 56 uczniów w trzech kategoriach wiekowych: klasy 0-I, klasy II-III, oraz klasy IV-VI. Organizacją i przygotowaniem konkursu, nad którym honorowy patronat objął Burmistrz Radzymina Zbigniew Piotrowski, zajęli się nauczyciele i uczniowie Szkoły Podstawowej nr 2 w Słupnie. Ideą przyświecającą organizatorom było rozpowszechnienie i odkrycie na nowo przepięknej poezji tworzonej przez niestety nieznaną wciąż szerszemu gronu odbiorców, skromną poetkę ziemi mazowieckiej.
Twórczość Michaliny Chełmońskiej-Szczepankowskiej przypada na pierwszą połowę XX wieku. Jej wiersze, według uniwersyteckich znawców, miały i mają dobroczynny wpływ na umysły i charaktery dzieci i młodzieży. Poezja ta jest wciąż aktualna, ponieważ pełna jest piękna, natury i optymistycznego nastawienia do świata. Nasycona jest głęboką myślą i walorami wychowawczymi. Na 50-letni dorobek poetki składa się ok. 1500 wierszy, ponad 100 opowiastek i tyleż utworów scenicznych. Warto w tym miejscu przypomnieć, że Michalina Chełmońska-Szczepankowska była nie tylko poetką, ale też nauczycielką małych szkółek wiejskich w trudnych, pionierskich latach: 1909-1932 na terenie Mazowsza. Jej postać może być zatem bogatym i przekonywującym wzorem dla wszystkich nauczycieli i wychowawców. To, co czyniła, ucząc wytrwale m.in. języka polskiego, matematyki, historii, geografii i miłości do Ojczyzny było bardzo owocne i pozostawiło głęboki ślad w życiu dzieci, młodzieży i dorosłych środowiska, w którym żyła. Dlatego też dyrektor Anna Madoń, nauczyciele i uczniowie Szkoły Podstawowej nr 2 w Słupnie czynią starania, aby Michalina Chełmońska-Szczepankowska została patronem ich szkoły, zaś jednym z pierwszych działań jakie podjęto w celu upamiętnienia poetki i rozpropagowania jej poezji, była organizacja konkursu recytatorskiego adresowanego do uczniów wszystkich szkół podstawowych z terenu gminy Radzymin. W czwartkowe przedpołudnie, w gronie szacownego jury pierwszej jego edycji zasiedli: pani Aleksandra Rutkowska- Szwed – filolog, pan Piotr Szczepankowski-Chełmoński – wnuk poetki, oraz pan Jan Gawroński – sołtys wsi Słupno. Trzeba powiedzieć, że recytacje uczestników były na bardzo wysokim, wyrównanym poziomie, co sprawiło niemało problemów komisji konkursowej w wyłonieniu laureatów. Pan Piotr, który ufundował nagrody dla zwycięzców (w postaci tomików poezji), był bardzo wzruszony piękną interpretacją wierszy swojej babci.
Słów uznania nie szczędził też burmistrz Radzymina pan Zbigniew Piotrowski, który gorąco gratulował uczestnikom konkursu wysokiego poziomu. Gospodarz Miasta Cudu nad Wisłą podziękował również dyrektorowi Szkoły Podstawowej nr 2 w Słupnie pani Annie Madoń za zorganizowanie tak wspaniałego przedsięwzięcia i podjęcie cennej inicjatywy upamiętnienia poetki ziemi mazowieckiej. Ze swej strony także składamy wyrazy uznania dla organizatorów i serdecznie gratulujemy wszystkim młodym uczestnikom konkursu.
/opr. SP nr 2 Słupno,
R. S. Lewandowski
foto: M. Kamiński/
LAUREACI I GMINNEGO KONKURSU RECYTATORSKIEGO POEZJI MICHALINY CHEŁMOŃSKIEJ – SZCZEPANKOWSKIEJ:
W kategorii kl. 0-I:
I miejsce: Tomasz Seredyński- Zespół Szkół im. Armii Krajowej w St. Załubicach;
II miejsce: Aleksandra Ordyniak – Szkoła Podstawowa nr 2 w Słupnie;
III miejsce: Wiktoria Bielińska – Zespół Szkolno-Przedszkolny im. J. Januszewskiej w Ciemnem;
Wyróżnienie: Zuzanna Królik – Szkoła Podstawowa nr 2 w Słupnie.
W kategorii kl. II-III:
I miejsce (ex aequo): Aleksandra Brodziak – Szkoła Podstawowa im. Prymasa Tysiąclecia w Nadmie oraz Norbert Stromecki – Szkoła Podstawowa nr 2 w Słupnie;
II miejsce (ex aequo): Maja Małek – Zespół Szkół im. Ks. E. Czartoryskiej w Radzyminie oraz Cezary Polak – Zespół Szkolno-Przedszkolny w Ciemnem;
III miejsce: Paulina Król – Zespół Szkół im. Armii Krajowej w St. Załubicach;
Wyróżnienie: Aleksandra Cichy – Szkoła Podstawowa nr 1 im. ppłk. Pil. M. Pisarka w Radzyminie oraz Zuzanna Antoniak – Szkoła Podstawowa nr 2 w Słupnie.
W kategorii kl. IV-VI:
I miejsce (ex aequo): Jacek Borkowski – Zespół Szkolno-Przedszkolny im. J. Januszewskiej w Ciemnem oraz Martyna Jakubowska – Zespół Szkół w Słupnie;
II miejsce: Natalia Korsak – Szkoła Podstawowa im. Prymasa Tysiąclecia w Nadmie;
III miejsce: Bartłomiej Bosek – Szkoła Podstawowa nr 2 w Słupnie;
Wyróżnienie: Dominik Kucucha – Zespół Szkół w Słupnie, Weronika Świderska – Zespół Szkół w Słupnie oraz Patrycja Żochowska – Zespół Szkół im. Ks. E. Czartoryskiej w Radzyminie.
MICHALINA CHEŁMOŃSKA -SZCZEPANKOWSKA
Urodziła się 17 września 1885 roku w Warszawie w rodzinie z tradycjami literackimi i artystycznymi. Ojciec Stanisław Chełmoński – naczelnik stacji PKP w Mińsku Mazowieckim spokrewniony z malarzem Józefem Chełmońskim, przekazał Jej wrażliwość na to, co subtelne i piękne, zaś matka Jadwiga z Przystańskich nauczyła pracowitości i wytrwałości.
Niewątpliwie tradycje rodzinne wywarły największy wpływ na Jej zainteresowania poezją oraz określiły patriotyczne ideały. W roku 1907 rodzice Jej przenoszą się z Warszawy do Mińska Mazowieckiego. W tym czasie studiowała polonistykę, otrzymując prawo nauczania – rozpoczyna swą pierwszą pracę zawodową jako nauczycielka na pensji (gimnazjum) p. Grochowskiej w Mińsku Mazowieckim. Następnie w latach 1912 -1918 wykłada język polski w gimnazjum żeńskim w Mińsku Mazowieckim przy ul. T. Kościuszki.
W roku 1914 wyszła za mąż za Jana Szczepankowskiego, kierownika w fabryce K. Rudzki i Spółka w Mińsku Mazowieckim. W ciężkim okresie pierwszych lat wolności obejmuje kierownictwo szkoły we wsi Rzakta, gmina Mińsk Mazowiecki, następnie kieruje i uczy dzieci w szkole w Stojadłach. W tym czasie wychowuje troje swoich dzieci: Henryka, Antoniego i Wandę i ma na swym utrzymaniu Matkę.
Wykazując się wynikami w pracy nauczycielskiej i organizatorskiej, Kuratorium Oświaty przenosi ją jeszcze trzy razy na trudne, pionierskie stanowiska w powiecie Mińsk-Mazowiecki: w roku 1924 do wsi Dłużka, w roku 1926 do wsi Budy Przytockie i w roku 1928 do wsi Królewiec, gdzie jako kierowniczka szkoły kończy swą pracę zawodową w 1932 roku. Ciężka praca w bardzo prymitywnych warunkach tak wyczerpała jej siły, że po 25 latach nauczania zmuszona była przejść na zasłużoną emeryturę. W roku 1928 zostaje odznaczona medalem 10-lecia Odzyskania Niepodległości, a 11 listopada 1932 roku medalem za długoletnią służbę nauczycielską. Przy swej pracowitości i zdolnościach opanowała cztery języki obce: rosyjski, francuski, niemiecki i łacinę. Poza pracą i obowiązkami rodzinnymi zawsze znalazła chwilę wolna, aby zgłębiać literaturę piękną: polską i obcą. Toteż drugim jak gdyby światem, który uskrzydlał jej osobowość i kazał zapomnieć o trudach życia – była poezja. Od wczesnej młodości pisała wiersze. Pierwsze jej utwory ukazały się w druku w tygodniku „Zorza” pod red. B. Brzezińskiej. W roku 1909 ukazał się zbiór wierszy pod tytułem „Ranna rosa”. Następnie nakładem księgarni M. Arcfa wychodzi w 1910 roku zbiór jej wierszy zatytułowany „Wiosną i latem”, a biblioteka im. B. Prusa w Warszawie wydała w roku 1921 książkę pt. „Piosenki z dziejów naszych” – druk Księgami Ludowej, gdzie wśród wierszy wybitnych poetów są. również wiersze Michaliny Chełmońskiej-Szczepankowskiej. Jest również stałą autorką „Mojego pisemka” pod red. Marii Buyno – Arctowej oraz „Płomyka” i „Płomyczka” pod red. H. Radwanowej. Pisze stale wiersze do „Świerszczyka” i „Rycerza Niepokalanej”.
Poezja Michaliny Chełmońskiej-Szczepankowskiej odznacza się wielkim liryzmem, subtelnym opisem przyrody, głębokim przywiązaniem do ludu wiejskiego, szczerym uczuciem religijnym, słowem silnym zabarwieniem emocjonalnym. Dla młodych pokoleń wiersze Jej pozostaną, nie więdnącymi kwiatami uczuć to płomiennych i patriotycznych, to cichych i bogobojnych. Poza swą działalnością autorską znajdowała czas na życie społeczne i charytatywną pomoc. W każdej szkole, która, prowadziła zakładała biblioteczki, szerzyła oświatę pozaszkolną wśród rolników. W poezji swojej Michalina Chełmońska-Szczepankowska podejmowała niejednokrotnie te tematy i wątki, które jej krewny, genialny malarz Józef Chełmoński tworzył na swoich płótnach. Wszystko to świadczy, jak bardzo była związana z poezją i z ludem. Utrwalała to, co było piękne, co odczuła swą wrażliwą naturą, duszą.
Dnia 5 marca 1953 roku Michalina Chełmońska-Szczepankowska, szlachetna Polka i gorąca patriotka zakończyła pracowite i ofiarne życie, cicho i świątobliwie odchodząc z tego świata.
