Tacy są nauczyciele i wychowawcy młodzieży z Liceum Ogólnokształcącego im. Mikołaja Kopernika, takie są osoby o wielkim sercu pomagające dążyć ostrowskiej młodzieży do gwiazd – Janina Smejkalowa, Fundacja oraz władze samorządowe.
15 października 2012 r. odbyły się uroczystości związane z obchodami Dnia Edukacji Narodowej i otwarcia Obserwatorium Astronomicznego im. Janiny Smejkalowej w Liceum Ogólnokształcącym im. Mikołaja Kopernika w Ostrowi Mazowieckiej. Przybyli znakomici goście m.in.: posłowie na sejm RP: Andrzej Halicki, członek Zarządu Województwa Mazowieckiego Wiesław Raboszuk, dyrektor Delegatury Kuratorium Mazowieckiego w Ostrołęce Teresa Michalak, mazowiecki wojewódzki konserwator zabytków delegatury w Ostrołęce Elżbieta Olejak, członkowie Zarządu Powiatu Ostrowskiego na czele ze starostą Zbigniewem Kamińskim, radni Powiatu Ostrowskiego na czele z przewodniczącym rady Dariuszem Stanisławem Rafalikiem, sekretarz powiatu Jolanta Ugniewska, skarbnik Małgorzata Konrad, proboszcz parafii pw. W.N.M.P. ks. kanonik Jan Okuła, przewodniczący Rady Rodziców Wojciech Strzeszewski, zarząd koła Wychowanków LO w osobach Barbara Jaroszkiewicz i Krzysztof Warszawik oraz przyjaciele szkoły: Janina Smjekalowa, Anna i Maciej Formanowiczowie, Bartosz Kublik (prezes Banku Spółdzielczego).
Na uroczystość zaproszono również wykonawców i nadzór zadania „Modernizacji budynku Liceum Ogólnokształcącego im. M. Kopernika”. Po obszernym powitaniu nastąpiło złożenie kwiatów pod tablicą pamiątkową znajdującą się na I piętrze budynku szkoły. Zaproszono wszystkich na obejrzenie i wysłuchanie części artystycznej przygotowanej przez młodzież. Poetycka – muzyczna składanka utworów w oryginalnej interpretacji mówiących o zdobywaniu wiedzy, szkole i uczniach oraz o myślach, o człowieku, takich jak piosenki Bułata Okudżawy „Dopóki ziemia kręci się, poezja śpiewana Grechuty, aż po współczesne „Nasze życie jak poemat” Szymona Wydry, aż się prosi o wyrazy uznania dla młodych wykonawców. Program na dobrym poziomie wykonany przez utalentowana młodzież. Następnie prowadzący uczniowie płynnie przeszli do życzeń związanych z Dniem Edukacji Narodowej. Przytoczono widniejąca nad wykonawcami sentencję łacińską przyświecającą uroczystości: SIC VOS, SED NON VOBIS, czyli tłumacząc „Pracujesz, ale nie dla siebie”. Uczniowie życzyli, aby każdy dzień spędzony w tej szkole był pełen słońca i radości i zakończyli utworem „Czas nas uczy pogody.
Z okazji Dnia Edukacji głos zabrał dyrektor szkoły Waldemar Bartosik. Przytoczył słowa Andrzeja Frycz Modrzewskiego, które oddają znakomicie podkreśliły obchody: „Zrozumiejmy tedy, jak piękny i użyteczny dla ludzi jest stan nauczycielski, z którego wyszło tylu mistrzów najlepszych umiejętności i z których tyle korzyści zwykły czerpać wszystkie stany”. Przybliżył nieco historii. Mówił o wielkiej dumie Polaków powołaną przez Sejm 14 października 1773 roku, Komisję Edukacji Narodów Korony Polskiej i wielkiego Księstwa Litewskiego. Był to pierwszy urząd wychowania w Polsce, którzy stworzył podwaliny pod nowoczesny system szkolny. Dzisiejsi nauczyciele są spadkobiercami idei Komisji Edukacji Narodowej. Następny mówca – starosta ostrowski Zbigniew Kamiński podkreślał, że szkoła istniej ponad 100 lat. Część została zrekonstruowana, ale zostały jeszcze wykończenia. Dziękował za wspieranie projektu posłowi Andrzejowi Halickiemu, Wiesławowi Roboszukowi, który w tamtym okresie był dyrektorem Mazowieckiej Jednostki wdrażania Projektów Unijnych. Ubolewał, że nie udało się zbudować hali sportowej, ale był pełen nadziej, że po rewitalizacji szkoły przyjdzie czas na nową halę. Złożył życzenia nauczycielom z okazji ich święta i napomknął, że nagrodzony zostanie na najbliższej powiatowej imprezie dyrektor LO Waldemar Bartosik oraz kilkoro nauczycieli. Nadzieje starosty podzielał, co do powstania hali sportowej poseł Andrzej Halicki.
„Popracujemy z Panem Marszałkiem, aby ten projekt został nie tylko dobrze złożony, ale i dobrze oceniony” – zapewniał wszystkich zebranych. Nawiązując zaś do zbliżającej się chwili otwarcia obserwatorium wyznał, ze maturę zdawał z astronomii. Namawiał młodzież do rozwijania swoich pasji, nie pisali swojego życia na skróty, a będą mieli dobre wspomnienia z czasów swej młodości.
Obchody były okazją do podkreślenia i docenienia roli nauczyciela. „To dzięki Państwa ofiarności i umiłowaniu zawodu kolejne pokolenia mogą pogłębiać wiedzę, kształcić umysły i szlifować talenty. …Cieszy mnie fakt, że w naszej szkole nie brakuje znakomitych nauczycieli i wychowawców, którzy służą swoją wiedzą i umiejętnościami” – mówił dyrektor szkoły. Wręczył nagrody nauczycielom i pracownikom. Otrzymali je: Robert Buczyński, Przemysław Filc, Anna Gutowska, Sylwia Leoniak, Anna Leszczyńska, Anna Malec, Bożena Nowak, Agnieszka Radomska, Anna Rawa – Sadowska, Maria Skrzycka, Krzysztof Studnicki, Beata Szymalska, Małgorzata Wiercińska, Izabela Żyłowska. Podziękował również Urzędowi Marszałkowskiemu, Staroście Ostrowskiemu, zarządowi i Radzie Powiatu „Dzięki Państwu nasza sędziwa stulatka otrzymuje nową szatę, staje się nowocześniejsza”. Była to również okazja dla docenienia młodzieży i wręczono nagrody uczniom w konkursie języków obcych oraz wolontariatu. Na zakończenie obchodów Dnia Edukacji swoimi wspomnieniami i przemyśleniami podzielił się Tadeusz Zaniewski – dyrektor liceum w latach 1970-1982. Wspominał wspaniałych nauczycieli i wyjątkowych ludzi, dzięki, którym szkoła rosła i wzmacniała się. Mówił o genezie powstania obchodów Dnia Nauczyciela, później dnia Edukacji Narodowej. Przypominał, że obecna sala gimnastyczna powstała w 1928 r. i obliczona była na 200 – 300 uczniów, a gdy odchodził istniał projekt nowej sali, ale nie został zrealizowany. Cieszył się z obecnych działań i władz, które oddane są szkole.
Przyszedł czas na drugą i nie mniej doniosłą chwilę – nadania imienia Obserwatorium Astronomicznemu imieniem Janiny Smejkalowej. Dyrektor Waldemar Bartosik odczytał akt nadania, podstawy prawne. Przedstawiono uzasadnienie dotyczące Fundatorki, które w nieco skróconej formie przedstawiamy poniżej:
„Janina Smejkalowa urodziła się w rodzinie Szyszkowskich na przedmieściach Ostrowi, w pobliżu kompleksu koszar Szkoły Podchorążych Piechoty. Rodzina była liczna, polska i katolicka, dbająca o tradycję i wychowanie młodego pokolenia. Sąsiedztwo sławnej szkoły, o wysokim poziomie miało wpływ na życie okolicznych mieszkańców. Potem był wrzesień 1939 r. i tragiczne lata okupacji. Przybywało ofiar wśród miejscowej ludności i nawet najmłodsi byli włączanie do cichej, biernej walki z Niemcami. W końcu sierpnia 1944 r. Ostrów odzyskała wolność. Jeszcze nie zdawano sobie w pełni sprawy z nowych zagrożeń wynikających z narzuconego ustroju, uzależnienia od wschodniego sąsiada. Janka rozpoczęła naukę w gimnazjum. W szkole, która wspomina miło, choć nadal było trudno, dokuczała bieda. Chociaż zabrakło dyrektora Kazimierza Warchalskiego, nadal uczyli ci wspaniali nauczyciele, a wśród uczniów znaleźli się niedawni żołnierze Armii Krajowej i uczestnicy tajnych kompletów. Uwarunkowania rodzinne sprawiły, że opuściła Ostrów, a wkrótce wyjechała do Szwecji (na statku ukryta pod węglem). Adaptacja w innym kraju była trudna. Potrzeba było pracy, uporu, umiejętności nawiązywania kontaktów, silne marzenia i odrobina szczęścia. Tam spotkała Czecha Bohumira Smejkal, za którego w 1953 r. wyszła za mąż. Uzupełniła wykształcenie, zdobyła dyplom inżyniera chemii, pracowała i stworzyła dom. W 1972 r. ukończyła studia na Politechnice w Sztokholmie. Mogła więcej czasu poświęcić sprawom Polski. Ostrowska Siłaczka pięła się ku górze, przybywało sukcesów: w 1995 r. król szwedzki Karol Gustaw odznaczył ją złotym medalem za pracę naukową. Otrzymała Srebrny Krzyż zasługi przyznany przez Rząd Polski na Uchodźstwie i Złoty Krzyż Zasługi z podpisem prezydenta Lecha Wałęsy. Oboje z mężem pośpieszyli z pomocą potrzebującym, także w Ostrowi, czego dowodem były transporty kierowane do naszego szpitala i do naszej szkoły. Była to pomoc bezinteresowna, ofiarna, bezcenna. Z nią wiązała się praca pani Janiny w kole Wychowanków Gimnazjum i Liceum w Ostrowi Mazowieckiej. Wiedziała doskonale, jak ważne jest kształcenie i wychowywanie młodzieży oraz jak wiele czasem zależy od życzliwości ludzi dobrej woli i szczerego serca. Tak zrodziła się Fundacja państwa Smejkalów, coroczne stypendia i nagrody. Dziś dopisujemy do biografii naszej dobrodziejki otwarcie Obserwatorium Astronomicznego na wieżyczce gmachu Liceum Ogólnokształcącego im. Mikołaja Kopernika w Ostrowi Mazowieckiej. Z całego serca dziękujemy”.
Dyrektor wraz z Fundatorką Janiną Smejkalową oraz gośćmi udali się na wieżyczkę, aby dokonać uroczystego przecięcia wstęgi i oddania obserwatorium młodzieży. W tym czasie wysłuchano mini recitalu, na który składały się znane przeboje i piosenki.
Po powrocie Janina Smejkalowa zwróciła się do uczniów szkoły: „Drodzy młodzi, niech to obserwatorium służy wam długie lata. Od nauki do gwiazd… ad astra, per aspera… Kopernik nauczył nas pokory – swojego odkrycia dokonał w obserwatorium dużo gorszym niż wy dziś – miał tylko cyrkiel. Dziś macie szansę dążyć ad astra…”.
(per aspera ad astra (język łaciński) przez trudności do celu; dosł. dosłownie przez ciernie do gwiazd …)
Zakończenie uroczystości poprzedziły gratulacje, wręczanie upominków i kwiatów w dowód uznania i wdzięczności. Następnie goście zostali zaproszeni na uroczysty obiad.
/Janina Czerwińska/
