7 lutego 2025 r. w Gminnym Ośrodku Kultury i Sportu w Małkini Górnej odbyło się wyjątkowe spotkanie, które zgromadziło pasjonatów i miłośników kultury ludowej, którzy w wyjątkowej atmosferze podczas kolejnego VI Dnia Etnografii, Etnologii i Antropologii Kulturowej na Ziemi Ostrowskiej, wspólnie odkrywali korzenie naszej kultury na ziemi ostrowskiej.
VI Dzień Etnografii, Etnologii i Antropologii Kulturowej na Ziemi Ostrowskiej zainspirował do rozważań i prezentacji dotyczącej przewodniego tematu: „Ciągłość i odrodzenie… Współczesne wyzwania kultury ludowej”. Organizatorami wydarzenia byli: Powiat Ostrowski, Urząd Gminy w Małkini Górnej, Stowarzyszenie Ludzie z Pasją, Miejska Biblioteka Publiczna im. Marii Dąbrowskiej w Ostrowi Mazowieckiej, Muzeum Dom Rodziny Pileckich oraz GOKiS Małkinia Górna.
W imieniu organizatorów zebranych powitała Ewa Siwek – dyrektor GOKiS. W spotkaniu udział wzięli m.in.: Poseł na Sejm RP Maria Koc, Dorota Subda – przewodnicząca Rady Powiatu Ostrowskiego, Stefan Rostkowski – członek Zarządu Rady Powiatu Ostrowskiego, Urszula Nadratowska – wójt Gminy Wąsewo, Karol Dąbkowski – wójt Gminy Szulborze Wielkie.
Wystąpili również organizatorzy wydarzenia, a jako pierwszy głos zabrał wójt Gminy Małkinia Górna Dariusz
Rafalik:
„Takie spotkanie w naszej gminie zostało zorganizowane po raz pierwszy. Bardzo się cieszę, że ten szósty dzień obchodzony jest w naszej gminie, w naszym Gminnym Ośrodku Kultury i Sportu. Witam Państwa bardzo serdecznie, życzę owocnego spotkania, bo tematy są bardzo interesujące”.
Starosta Powiatu Ostrowskiego pan Jerzy Bauer podziękował Wójtowi Gminy Małkinia Górna za możliwość zorganizowania tego spotkania w Małkini Górnej:
„Po raz pierwszy jesteśmy poza Ostrowią Mazowiecką.
W Polsce i na Ziemi Ostrowskiej Dzień Etnografii i Etnologii obchodzony jest po raz szósty. Do tej pory to wydarzenie było organizowane w Jatkach. Postanowiliśmy wraz z nową kadencją spróbować nowej formuły, nowego formatu i dzisiaj rozpoczynamy tournée po Ziemi Ostrowskiej. Mamy nadzieję, że w kolejnym 2026 roku, ktoś inny nas zaprosi. Cieszę się, że Państwo tu jesteście.”.
Witając gości podziękował za zaangażowanie przede wszystkim gospodarzom miejsca – wójtowi Dariuszowi Rafalikowi i dyrektor GOKiS Ewie Siwek.
Kolejny głos zabrał Michał Rutkowski prezes Ostrowskiego Stowarzyszenia „Ludzie z Pasją”:
„Cieszę się, że jako przedstawiciele trzeciego sektora mogliśmy przyłączyć się do tej inicjatywy już po raz kolejny. Myślę, że wbrew pozorom, wbrew temu, co może nam się wydawać, ludowa kultura jest jeszcze bardzo żywa”.
Jolanta Andruszkiewicz dyrektor Miejskiej Biblioteki Publicznej w Ostrowi Mazowieckiej powiedziała m.in.:
„Chcemy dawać przestrzeń tym, którzy kultywują kulturę ludową, tym, którzy interesują się etnografią, etnologią. Współpracujemy na wielu niwach, w wielu przestrzeniach. Bardzo się cieszę, że wyszliśmy poza ramy naszego miasta i jesteśmy dzisiaj w Małkini Górnej. Zapraszamy wszystkich Państwa do współpracy do naszej biblioteki, która pełni również funkcję biblioteki powiatowej. Chcemy konsolidować to środowisko i chcemy dbać o nasze dziedzictwo kulturowe.
W imieniu Dyrektor Muzeum Dom Rodziny Pileckich Karoliny Kolbuszewskiej, głos zabrała Katarzyna Lubczyńska – kierownik Działu Historyczno – Edukacyjnego, która podziękowała za możliwość współorganizowania i uczestnictwa w tak ważnym wydarzeniu:
„W czasach tak postępującej globalizacji i intensywnych przemian kulturowych, wiedza płynąca z nauk takich jak etnografia, etnologia i antropologia jest nam wszystkim potrzebna bardziej niż kiedykolwiek.”
Wydarzenie rozpoczęło się od występu grającego na ligawce Piotra Godlewskiego z Janczewa-Sukmanek w gminie Szulborze Wielkie.
Następnie Starosta Ostrowski Jerzy Bauer, wraz z przedstawicielami współorganizatorów, serdecznie powitał gości dziękując za zaangażowanie przede wszystkim gospodarzom miejsca – wójtowi Dariuszowi Rafalikowi i dyrektor GOKiS Ewie Siwek.
W części pierwszej konferencji głos zabrała Maria Koc – Poseł RP. Wyraziła uznanie dla organizatorów oraz stwierdziła, że jest to bardzo inspirujące przedsięwzięcie. Podziękowała za zaproszenie: „Gratuluję organizatorom i pomysłodawcom tego wydarzenia. Uważam, że jest to znakomity pomysł, że Państwo wyszliście poza Ostrów Mazowiecką w teren. Myślę, że będzie wielu chętnych samorządowców, ludzi kultury, żeby gościć u siebie to wydarzenie. Jest to okazja, aby zwrócić uwagę na te tradycje, które się jeszcze zachowały na terenie powiatu w różnych gminach., Powiat ostrowski wyróżnia się pod tym względem, ponieważ posiada bogatą tradycję Puszczy Białej i Kurpi Białych.”
Konferencję otwarto od prezentacji gry na ligawce – drewnianym instrumencie ludowym, przez Piotr Godlewski (artystę i twórcę). W kilku słowach opowiedział o tym jak długo gra na ligawce (7 lat), jak tworzy instrumenty i jak wygląda jego historia z ligawkami. Wypowiedz twórcy pięknie uzupełniła Poseł Maria Koc z wykształcenia etnograf, pracująca zawodowo, jako etnograf oraz była dyrektor Sokołowskiego Domu Kultury. Opisała tradycję grania na ligawka, która kiedyś była stosowana, na co dzień w Węgrowie – ligawki zwoływały rano gospodarzy, którzy na rynek spędzali bydło, a wieczorem głos trąb nawoływał do odbioru po pasieniu się bydła. Jak mówiła Pani Poseł „To niezwykłe bogactwo, które wzbudza ogromne zainteresowania…. Te różnice kulturowe, etnograficzne Puszczy Białej, Kurpi i Podlasia trzeba pielęgnować i trzeba je przekazywać, bo jeszcze wiele zostało”.
W dalszej części spotkania wystąpili prelegenci. Pierwsza prelekcja nosiła tytuł „Edukacja w życiu naszych przodków, jako nośnik kultury materialnej i niematerialnej”, podczas której Anna Gawlik opowiedziała m.in. o przywracaniu do świetności wiejskiego budynku i odtwarzaniu wnętrza wiejskiej szkoły. Prowadzony przez panią Annę Gawlik „Sielski dom i ogród”, to miejsce, które łączy ze sobą tradycję z nowoczesnością, umożliwiając w ten sposób przybyłym tam gościom np. korzystanie z dawnych technik dla rozrywki i zdrowia.
„Krajobraz kulturowy powiatu ostrowskiego w obiektywie”, to kolejna opowieść państwa Ewy i Sławomira Stempczyńskich, którzy przenieśli gości do świata czarno-białych fotografii inspirowanych postrzeganiem wiejskiej rzeczywistości przez słynnego fotografa Wiktora Wołkowa.
W piękny, nieco sentymentalny sposób o tradycjach i zwyczajach, jakie wyznaczały rytm dnia na dawnej wsi, opowiedział gościom za pośrednictwem swoich rodzinnych czarno – białych fotografii pan Karol Dąbkowski Wójt Gminy Szulborze Wielkie. Była to swoista retrospekcja życia codziennego dawnej wsi, pięknej, malowniczej, pełnej prostoty, szacunku do przyrody i drugiego człowieka.
Katarzyna Lubczyńska z Muzeum Dom Rodziny Pileckich w wykładzie zatytułowanym „Pamiętajmy o korzeniach” przedstawiła ofertę edukacyjną skierowaną do młodzieży szkolnej. „Na skraju Puszczy Białej”, „Okupacja na Ziemi Ostrowskiej” i „Szlachcic na zagrodzie”. Są to lekcje muzealne przybliżające zarówno korzenie kulturowe znacznej części mieszkańców powiatu ostrowskiego oraz tragiczną historię tego regionu w czasie drugiej wojny światowej.
VI Ogólnopolski Dzień Etnografii, Etnologii i Antropologii Kulturowej zakończyła Ewa Siwek Dyrektor GOKiS opowiadając o Zespole Ludowym „Małkinianka”, który w tym roku obchodzi 40 – lecie swojej działalności. „Tradycje, wyzwania i przyszłość kultury ludowej” przedstawione na przykładzie Zespołu Ludowego „Małkinianka”, udowadniają, że folklor i dziedzictwo mazowiecko-kurpiowskie wciąż mają wiele do zaoferowania. Goście spotkania mieli okazję obejrzeć i usłyszeć Zespół Ludowy „Małkinianki” na żywo, a swoim występem zachwycił słuchaczy nie tylko śpiewem, ale również pięknymi, barwnymi strojami.
Podczas wydarzenia poruszono istotne tematy dotyczące naszej tradycji i kultury, z naciskiem na jej ciągłość oraz wyzwania, przed którymi stoi współczesne społeczeństwo.
/oprac. Janina Czerwińska, foto KW, info+ foto Urszula Rytel/
