W miniony piątek, 14 sierpnia centralne obchody 100. rocznicy Bitwy Warszawskiej przeniosły się do Wólki Radzymińskiej, gdzie samorządowcy Nieporętu i Radzymina wraz z Biskupem Warszawsko-Praskim dokonali uroczystego aktu odsłonięcia, odrestaurowanego pomnika 28. Pułku Strzelców Kaniowskich.
Jak co roku, 14 sierpnia pod skromnym pomnikiem 28. Pułku Strzelców Kaniowskich, który znajduje się na skraju Wólki Radzymińskiej, na pograniczu gmin: Radzymin i Nieporęt, odbyły się jedne z najważniejszych uroczystości upamiętniających Cud nad Wisłą.
„Noc z 14 na 15 była ciemna i straszna. Front był przez bolszewików przerwany. Pod Wólką Radzymińską wymacali oni słabe miejsce i parli naprzód. I właśnie wtedy, o godzinie 1-ej w nocy, nastąpiła chwila przełomowa: stał się cud nad Wisłą. Stojący tu kapitan Pogonowski z pierwszą kompanją 28 pułku Kaniowskich Strzelców wyczuwszy niezwykłą chwilę, sam, bez rozkazu, poszedł z żołnierzami na tyły bolszewickie i wzniecił popłoch i dał początek przełamaniu frontu bolszewickiego, lecz wraz z kolegą swym, kapitanem Pęczkowskim, przepłacił ten wielki czyn życiem.” – pisała „Gazeta Codzienna 2 Grosze” w 1924 r.
– Najcenniejszą pamiątką tamtych przełomowych wydarzeń sprzed stu lat, jest ten skromny pomnik odsłonięty w 1924 r. przez Prezydenta RP Stanisława Wojciechowskiego – powiedział wójt Nieporętu Maciej Mazur, a następnie przypomniał słowa por. Kosowskiego – dowódcy 28. Pułku Piechoty, wygłoszone w tym miejscu podczas ceremonii odsłonięcia pomnika: „Stoimy tu na historycznym skrawku ziemi, gdzie żołnierz polski szafując szczodrze krwią własną odparł nawałę bolszewicką. Nie smutek i żałobę tu sprawujemy, lecz radość, dumę i chlubę żołnierza polskiego. Historja weszła w nas i z nas przejdzie z pokolenia w pokolenie z obywatela na obywatela, budząc podnietę do chlubnych czynów” – powiedział wójt do licznie zgromadzonych gości, wśród których znaleźli się m.in.: Szef Kancelarii Prezydenta RP Minister Halina Szymańska, Marszałek Woj. Mazowieckiego Adam Struzik, Dyrektor Gabinetu Politycznego MON Łukasz Kudlicki, Pełnomocnik Wojewody ds. Kombatantów i Osób Represjonowanych dr Piotr Oleńczak, Dowódca 9 Brygady Wsparcia Dowodzenia w Białobrzegach płk dr inż. Piotr Waniek, Radny Sejmiku Mazowieckiego Stefan Traczyk, Starosta Legionowski Sylwester Sokolnicki, Wicestarosta Konrad Michalski, Burmistrz Radzymina Krzysztof Chaciński wraz z Przewodniczącym RM Piotrem Rembelskim, Przedstawiciel Prezydenta Miasta St. Warszawy – Dyrektor Biura Kultury Artur Jóźwik, Członek Zarządu Powiatu Wołomińskiego Paweł Dąbrowski, Wiceprzewodniczący Rady Powiatu Wołomińskiego Cezary Wnuk, Wiceburmistrz Serocka Witold Bąbolski, Zastępca Wójta Wieliszewa Magdalena Radzikowska, Przewodnicząca Rady Gminy Nieporęt Bogusława Tomasik, Wiceprzewodniczący Piotr Pietrucha, Pełnomocnik Marszałka Woj. Mazowieckiego ds. Kombatantów i Osób Represjonowanych Zbigniew Czaplicki, Radni powiatów: legionowskiego i wołomińskiego. Obecni byli również: Przedstawiciel Dowódcy 16 PDZ – płk Piotr Fajkowski, Przedstawiciel DWOT – płk Andrzej Głowacki, Komendant CSŁiI w Zegrzu płk Robert Kasperczuk, Komendant CWSD płk Dariusz Janusz, leśniczy Jerzy Dyło i podleśniczy Marcin Choszczewski z Nadleśnictwa Drewnica, gen w st. spocz. Jerzy Michałowski; Honorowy Prezes Związku Kombatantów RP i BWP Koło Powiatowe w Legionowie płk Kazimierz Przymusiński, Prezes Zespołu Ochrony Pamięci AK „Brzozów” Wojciech Jeute, Prezes Zarządu LGD Zalew Zegrzyński – Edward Trojanowski.
W uroczystości wzięła udział także Kompania Honorowa Wojsk Lądowych, poczty sztandarowe i flagowe Ochotniczych Straży Pożarnych, szkół i stowarzyszeń m.in. Towarzystwa Przyjaciół Radzymina, harcerze i zuchy. Oprawę artystyczną zapewnił chór Ave pod dyrekcją Bartłomieja Włodkowskiego.
Obchody rozpoczęła uroczysta Msza Święta, której przewodniczył Biskup Pomocniczy Diecezji Warszawsko-Praskiej JE Marek Solarczyk, a koncelebrował Biskup Warszawsko-Praski JE Romuald Kamiński wraz z księżmi z diecezji i parafii z terenu gminy Nieporęt.
W homilii bp Marek Solarczyk podkreślił: „to jest wyjątkowy czas, kiedy stajemy wobec naszych bohaterów, przywoływanych z wyrytymi imionami na pomnikach, ale przywoływanych także w tajemnicy tego, co nieśmiertelne, tego co śmierć nie była w stanie pochłonąć, obecnych pośród nas nie tylko w Apelu Poległych. Chcemy im powiedzieć z otwartością naszych serc i naszych dusz: dziękujemy i nie zmarnujemy tego, co nam ofiarowaliście.”
Biskup Pomocniczy Diecezji Warszawsko-Praskiej przypomniał także o objawieniach Matki Bożej podczas walk w 1920 r. tutaj, pod Wólką Radzymińską:
– Maryja była zauważona przez żołnierzy Armii Czerwonej. Matka Boża z odsłoniętym płaszczem, którym zbierała pociski lecące na Warszawę, w otoczeniu rycerzy w połyskujących, srebrnych zbrojach ze skrzydłami. Nie sposób nie wyobrazić sobie w tym naszych husarzy. Na pomniku kapitana Stefana Pogonowskiego na cmentarzu w Łodzi jest umieszczony husarz, a mottem husarzy były słowa: miłość Ojczyzny naszym prawem! – podkreślił bp Solarczyk.
Podczas Mszy Św. miały miejsce dwa ważne wydarzenia dla społeczności lokalnej: JE bp Romuald Kamiński poświęcił sztandar Szkoły Podstawowej im. Bohaterów Bitwy Warszawskiej 1920 roku w Stanisławowie Pierwszym, który następnie wójt Maciej Mazur oraz przewodnicząca Rady Gminy Nieporęt Bogusława Tomasik przekazali dyrektor szkoły Joannie Sobczak oraz przedstawicielom Rady Rodziców i uczniów.
Ponadto, odbyła się ceremonia uroczystego odsłonięcia odrestaurowanego pomnika wraz z jego poświęceniem. W ceremonii odsłonięcia obelisku udział wzięli: Szef Kancelarii Prezydenta RP minister Halina Szymańska, Marszałek Adam Struzik, Dowódca 9 Brygady Wsparcia Dowodzenia w Białobrzegach płk dr Piotr Wańka, Burmistrz Radzymina Krzysztof Chaciński, Przewodniczący Rady Miejskiej w Radzyminie Piotr Rembelski, Wójt Gminy Nieporęt Maciej Mazur oraz Przewodnicząca Rady Gminy Nieporęt Bogusława Tomasik. Aktu poświęcenia odnowionego pomnika dokonał bp Romuald Kamiński.
Przypomnijmy, iż gmina Nieporęt (w porozumieniu z gminą Radzymin) zleciła i sfinansowała wykonanie prac renowacyjno-konserwatorskich pomnika. Odnowiona została bryła z inskrypcjami, płaskorzeźba przedstawiająca wieniec laurowy i szable, cokół i ogrodzenie. Pomnik odzyskał swój pierwotny wygląd, taki jaki widnieje na zdjęciach z dnia odsłonięcia w 1924 r. – na jego szczycie znajduje się kula z wizerunkiem Orderu Virtuti Militari. Realizacją przedsięwzięcia kierowało Nieporęckie Stowarzyszenie Historyczne.
– W setną rocznicę Bitwy Warszawskiej pragniemy oddać hołd jej bohaterom, przywracając pierwotny, piękny wygląd upamiętniającemu ich pomnikowi. Pokaleczony przez czas i historię przetrwał do naszych czasów w nienajlepszym stanie. Przywrócenie mu dawnej świetności jest naszym skromnym podziękowaniem za Cud nad Wisłą i dar wolnej, niepodległej Ojczyzny – powiedział wójt Maciej Mazur, a następnie wyraził nadzieję, że odnowiony pomnik przetrwa co najmniej przez kolejne sto lat.
– Dziękuję w imieniu społeczności Gminy Nieporęt i Wólki Radzymińskiej, jak również pozwolę sobie podziękować w imieniu Burmistrza Radzymina i Mieszkańców Radzymina. Jesteśmy praktycznie na granicy obydwu gmin, dlatego pokazujemy wspólnie jak można współpracować dla dobra Ojczyzny i święcić miejsca, które są tak naprawdę miejscami świętymi dla wszystkich Polaków – podkreślił wójt Nieporętu dziękując wykonawcom renowacji i uczestnikom uroczystości.
Na pamiątkę obchodów 100. rocznicy Cudu nad Wisłą gospodarz Nieporętu przekazał na ręce księży biskupów obrazy z wizerunkiem odrestaurowanego pomnika i Maryją w tle. Otrzymali je także: minister Halina Szymańska, marszałek Adam Struzik oraz burmistrz Radzymina Krzysztof Chaciński.
W dalszej części obchodów głos zabrał marszałek Adam Struzik:
– Dla nas, dla Polaków to była bitwa o wszystko, bitwa o przetrwanie. To był wielki wysiłek. Rzeczywiście nastąpił cud, na pewno była to Opatrzność Boska, ale nastąpił również cud zjednoczenia narodu w tej ekstremalnie trudnej sytuacji – zwrócił uwagę marszałek Struzik, przypominając o Rządzie Obrony Narodowej na czele z premierem Witosem. – Niech ta zasada poświęcenia bez końca dla Ojczyzny, towarzyszy zawsze nam wszystkim – powiedział, a następnie podziękował wójtowi Nieporętu za odnowienie pomnika.
List okolicznościowy od Ministra Obrony Narodowej Mariusza Błaszczaka, mieszkańca powiatu legionowskiego odczytał Łukasz Kudlicki – Dyrektor Gabinetu Politycznego MON.
Kolejnym punktem programu był Apel Pamięci Oręża Polskiego, który odczytał kpt. Dawid Dobrowolski oraz salwa honorowa.
Uroczystości zakończyła ceremonia złożenia kwiatów pod pomnikiem, przez liczne delegacje.
/opr. R.S. Lewandowski,
foto: Karolina Błażejczyk – Biuro Prasowe DW-P; R.L./
